Årdal kommune
61°14′N 7°42′E / 61.233°N 7.700°E
| Årdal kommune | |||
| kommune | |||
 | |||
|
|||
| Land |  Noreg
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Vestland | ||
| Adm.senter | Årdalstangen | ||
| Areal | 976 km² | ||
| - land | 932 km² | ||
| - vatn | 44 km² | ||
| Folketal | 5 239 (1. januar 2024) | ||
| Målform | nynorsk | ||
| Ordførar | Christian Sønstlien (Ap) (2023) | ||
| Kommunenr. | 4643 | ||
 Årdal kommune 61°17′29″N 7°47′53″E / 61.291389°N 7.798056°E | |||
 | |||
| Wikimedia Commons: Årdal | |||
| Nettstad: www.ardal.kommune.no | |||
Årdal kommune er ein industrikommune i Indre Sogn i Vestland fylke. Kommunen ligg inst i Sognefjorden, og grensar i nord og vest til Luster, i aust til Vang (i Oppland fylke) og i sør til Lærdal. Skagastølstindane ligg på grensa mellom Luster og Årdal kommunar. Toppen av Storen (Store Skagastølstind), som er den sørlegaste av Skagastølstindane, markerer kommunegrensa.
Hydro aluminium driv aluminiumsverk i Årdal, Årdal og Sunndal Verk.
Dei fleste innbyggjarane bur i ein av tettstadane Øvre Årdal og Årdalstangen. Årdalsvatnet ligg mellom desse. Det er Årdalstangen som er kommunesenter. Årdal vidaregåande skule i Øvre Årdal tilbyr utdanning] innan almenne fag, elektrofag, mekaniske fag, helse- og sosialfag og kjemi og prosessfag.
Kommunesoge endre
Årdal kommune vart oppretta i 1860 ved at området vart skilt ut frå Lærdal kommune. Kommunen har sidan hatt utstrekkinga han fekk då, med eit unntak for gardane Muggeteigen og Bermål som vart overførte til Lærdal i 1964.[1]
Folketalsutvikling endre
Årdal kommune hadde sterk auke i folketalet i etterkrigsåra i samband med utbygginga av industrien. I 1953 gjekk Årdal forbi Kyrkjebø i folketal, og vart den største kommunen i Sogn og Fjordane etter folketal, fram til kommunesamanslåingane i 1964 då den nye storkommunen Flora vart større. Men folketalet i Årdal heldt fram å veksa og nådde toppen i 1972, då det var registrert 7556 innbyggjarar i kommunen.[2] Sidan då har folketalet vore i jamn tilbakegang, men har auka svakt att frå 2006 til 2010.
Folketalsutvikling for Årdal kommune frå 1920:
| 1.12.1920[3] | 1.12.1930[4] | 3.12.1946[4] | 1.1.1951[2] | 1.1.1961[2] | 1.1.1971[2] | 1.1.1981[2] | 1.1.1991[2] | 1.1.2001[2] | 1.1.2010[2] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1606a | 1624a | 2182a | 3775a | 6166a | 7547 | 6661 | 6222 | 5760 | 5634 |
- aTalet omfattar området rundt garden Muggeteigen og husmannsplassane Luggenes og Bergmål på Aspevikstranda, som var del av Årdal kommune fram til det vart overført til Lærdal kommune i 1964. Dette området hadde då 11 innbyggjarar.
Årdal prestegjeld endre
Årdal var òg namnet på eit prestegjeld fram til 2004. Det hadde same utstrekkinga som Årdal kommune og var frå 1970 deld i to sokn, Øvre Årdal og Nedre Årdal. Det er to kyrkjer i det tidlegare prestegjeldet, Farnes kyrkje frå 1970 i Øvre Årdal, og Årdal kyrkje frå 1867 på Årdalstangen. Kyrkja på Årdalstangen erstatta ei stavkyrkje frå 1100-talet. Prestegjeldet vart oppretta i 1863 då området vart utskild frå Lærdal prestegjeld. Fram til 1970 var det berre eit sokn, kalla Årdal sokn, i prestegjeldet.[5] Frå 2004 har prosten i Indre Sogn prosti leia prestetenesta i Årdal.
Tettstader endre
- Seimsdalen med 413 innbyggjarar per 1. januar 2023
- Øvre Årdal med 3 082 innbyggjarar per 1. januar 2023
- Årdalstangen med 1 369 innbyggjarar per 1. januar 2023
Kjende personar fra Årdal endre
- James O. Davidson (1854-1922), norskamerikansk politikar, guvernør i Wisconsin
- Olav Offerdahl (1857-1930), katolsk biskop
- Sigurd Eldegard (1866–1950), skodespelar, dramatikar og teatersjef
- Andreas Bjørkum (1932-2014), språkvitar og professor ved UiO
- Erling Lægreid (1939–2011), forfattar og journalist (NRK)
- Kristin Hille Valla (f. 1944), politikar (Sp), fylkesmann i Oppland 2001-2014
- Svein Dag Hauge (f. 1956), musikar, komponist og plateprodusent
- Ingrid Dahl Hovland (f. 1959), sivilingeniør, vegdirektør fra 2019
- Per Hillestad (f. 1959), musikar
- Karl Seglem (f. 1961), musikar, komponist og plateprodusent
- Anne Gine Hestetun (f. 1962) politikar (Ap) fylkesordfører Hordaland
- Gunvor Eldegard (f. 1963), stortingsrepresentant (Ap) for Akershus 2005-2017
- Håkon Høgemo (f. 1965), musikar
- Tommy Øren (f. 1980), fotballspiller
- Henrik Furebotn (f. 1986), fotballspelar
- Siri Kleiven Strøm (f. 1987), journalist og nyhetsanker (TV2)
Bilde frå Årdal endre
-
Årdalstangen i 2015. -
Sjå òg endre
- Årdal - om namnet Årdal og andre stadar som heiter Årdal
Kjelder endre
Referansar endre
- ↑ «Årdal kommune» på nettstaden til Fylkearkivet i Sogn og Fjordane
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Folkemengd i Årdal 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå
- ↑ Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)
- ↑ 4,0 4,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)
- ↑ «Kirkebøker, Sogn og Fjordane» på nettstaden til Arkivverket
Bakgrunnsstoff endre
Arkiv frå Årdal kommune - registrerte i Arkivportalen.no