Anders Celsius
Anders Celsius (27. november 1701–25. april 1744) var ein svensk astronom, geodet og geofysikar frå Uppsala, der han i 1730 vart professor i astronomi. Frå 1732 budde Celsius nokre år i Tyskland, Italia og Frankrike. Han var opphavsmann til, og deltakar i, den franske gradmålingsekspedisjon til Lappland, som saman med ein liknande ekspedisjon til Peru fastslo at jorda er flattrykt ved polane.
| Anders Celsius | |||
 Anders Celsius | |||
| Fødd | 27. november 1701 Uppsala i Sverige | ||
|---|---|---|---|
| Død | 25. april 1744 (42 år) Uppsala i Sverige | ||
| Nasjonalitet | Svensk | ||
| Område | Astronomi, fysikk, matematikk, geologi | ||
| Yrke | astronom, fysikar, matematikar, universitetslærar, oppfinnar, kjemikar, meteorolog | ||
| Institusjonar | Uppsala universitet | ||
| Alma mater | Uppsala universitet | ||
| Doktorgradsrettleiar | Jacques Cassini | ||
| Kjend for | Celsius | ||
| Medlem | Royal Society Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina Kungliga Vetenskapsakademien Det prøyssiske vitskapsakademiet Kungliga Vetenskaps-Societeten i Uppsala | ||
Signatur | |||
Han grunnla Uppsala astronomiobservatorium i 1741 og i 1742 føreslo han Celsius-skalaen for temperatur som er kalla opp etter han.
På 1700-talet hadde vitskapsmenn for første gong greidd å laga nøyaktige termometer. Den første i verda som laga eit godt termometer, var Daniel G. Fahrenheit. Men mange, blant dei Celsius, syntest at Fahrenheit-skalaen var for ulogisk. Celsius ville laga ein betre skala for måling av temperatur, og han valde å fastsetja nullpunktet til kokepunktet til vatn under normalt trykk ved havyta. Smeltepunktet for vatn definerte han som 100 °C, og intervallet mellom dei to temperaturane delte han inn i 100 like steg, eller grader.
I 1747 bytte ein om definisjonane, slik at smeltepunktet vart 0 °C og kokepunktet 100 °C, men elles står Celsius sitt arbeid med temperaturskalaen ved lag.
Celsius døydde i Uppsala i 1744, av tuberkulose.
Kjelder endre
- «Anders Celsius», Store norske leksikon, 14. februar 2009, henta 13. august 2014
Denne biografiartikkelen som har med astronomi å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
