Den cisalpinske republikken
Den cisalpinske republikken (italiensk Repubblica Cisalpina) var ein fransk klientstat i Nord-Italia som varte frå 1797 til 1802.
| Repubblica Cisalpina Den cisalpinske republikken | ||||
| Klientstat i Det første franske riket | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
|
| ||||
 | ||||
| Hovudstad | Milano | |||
| Styreform | Republikk | |||
| President | ||||
| - 1797–98 | Det første direktoratet | |||
| - 1798 | Det andre direktoratet | |||
| - 1798–99 | Det tredje direktoratet | |||
| Lovgjevande forsamling | ||||
| - Overhus | Seniori (Dei eldre) | |||
| - Underhus | Giuniori (Dei yngre) | |||
| Historisk periode | Napoleonskrigane | |||
| - Oppretta | 29. juni 1797 | |||
| - Anerkjend av Austerrike | 17. oktober 1797 | |||
| - Okkupert av Austerrike | 27. april 1799 | |||
| - Tatt tilbake av Frankrike | 2. juni 1800 | |||
| - Reformert av Frankrike | 9. februar 1801 | |||
| - Vart Den italienske rep. | 1802 | |||
| - Vart Kongedømet Italia | 17. mars 1805 | |||
.svg){kind=small}
Etter slaget ved Lodi i mai 1796 oppretta den franske generalen Napoleon Bonaparte to statar - ein sør for elva Po, Den cispadanske republikken, og ein i nord, Den transpadanske republikken. Desse to, i lag med provinsen Novara vart slått saman til Den cisalpinske republikken 29. juni 1797 med Milano som hovudstad. Austerrike anerkjende den nye staten i Campoformiotraktaten 17. oktober same året og fekk i byte det som var att av Republikken Venezia.
Område endre
Den cisalpinske republikken bestod hovudsakleg av det tidlegare hertugdømet Milano, delane av Republikken Venezia vest for elva Adige, hertugdømet Modena, dei nordlege områda av Kyrkjestaten og den piemontesiske provinsen Novara. Republikken hadde eit areal på 42 500 km² og om lag 3,24 millionar innbyggjarar fordelt på 20 departement. Milano var hovudstaden og hadde 124 000 innbyggjarar i 1764. Landet var velståande, trass i øydeleggingar frå tidlegare okkupantar. Økonomien var basert på dyrking av korn og kvegdrift, i tillegg til ein liten blømande industri, hovudsakleg produksjon av silke.
Forhold til Sveits endre
Den nye regjeringa prøvde å samle alle dei italienske landområda til ein enkelt stat. Dette skapte spenningar i forholdet til Sveits, som inkluderte italiensktalande område sør i Alpane. 10. oktober 1797 støtta franskmennene eit opprør i Valtellina. Den cisalpinske republikken enda opp med å tak kontroll over Campione d'Italia og Valtellina frå Graubünden som begge vart ein del av republikken. Dei prøvde òg å erobre Lugano i eit lynåtak i 1797, men det var mislykka.
Allianseavtalen endre
Forment var Den cisalpinske republikken ein sjølvstendig stad alliert med Frankrike, men allianseavtalen sa klart at republikken var underordna Frankrike. Franskmennene hadde mellom anna kontroll over det lokale politiet og hadde ein hær av 25 000 franskmenn stasjonært i landet, betalt av republikken. Cisalpinarane danna òg ein annan hær på 35 000 mann som tok del i det franske felttoget.
Den andre republikken endre
Republikken vart raskt løyst opp etter tapet til Frankrike mot Den andre koalisjonen i august 1799. Han vart då okkupert av austerrikske styrkar, som først drog bort frå området i juni 1800, då Napoleon vann slaget ved Marengo. Han vart oppretta på ny med Lunévilletraktaten 9. februar 1801 og landområdet vart utvida med dei tidlegare austerrikske områda Veneto og det som i dag er Marche.
Januar 1802 endra Den cisalpinske republikken namn til Den italienske republikken då Napoleon valde seg sjølv som president etter råd frå Talleyrand.
Seinare vart republikken ein del av Kongedømet Italia (1805–14).
Departement endre
Staten var delt inn i følgjande departement, bygde på det franske systemet:
- Adda (hovudstad Sondrio)
- Agogna (hovudstad Novara)
- Øvre Po (hovudstad Cremona)
- Nedre Po (hovudstad Ferrara)
- Crostolo (hovudstad Reggio Emilia)
- Lario (hovudstad Como)
- Mella (hovudstad Brescia)
- Mincio (hovudstad Mantova)
- Olona (hovudstad Milano)
- Panaro (hovudstad Modena)
- Reno (hovudstad Bologna)
- Rubicone (hovudstad Cesena)
- Serio (hovudstad Bergamo)
Sjå òg endre
Kjelde endre
- Denne artikkelen er basert på ei omsetjing av artikkelen Cisalpine Republic frå Engelsk Wikipedia .