Gjoa Haven
Gjoa Haven (inuktitut ᐅᖅᓱᖅᑑᖅ, Uqsuqtuuq) er ein busetnad på øya Qikiqtaq i Nunavut, nord i Canada. Gjoa Haven er den einaste busetnaden på øya. Ved folketeljinga i 2021 hadde Gjoa Haven 1 349 innbyggjarar.[1]
| Gjoa Haven | |||
| ᐅᖅᓱᖅᑑᖅ | |||
 | |||
| Land |  Canada
| ||
|---|---|---|---|
| Region | Kitikmeot | ||
| Provins | Nunavut | ||
 Gjoa Haven 68°38′00″N 95°52′00″W / 68.633333333333°N 95.866666666667°W | |||
| Wikimedia Commons: Gjoa Haven | |||
Namn endre
Inuktitutnamnet «Uqsuqtuuq» tyder 'mykje feitt', og viser til dei mange havpattedyra ein kan finna i nærleiken.
Namnet «Gjoa Haven» kjem frå norsk «Gjøahavn». Staden er kalla opp etter «Gjøa», skuta til Roald Amundsen. Amundsen og mannskapet hans overvintra på staden då dei prøvde å finne Nordvestpassasjen.[2]
Geografi endre
Gjoa Haven ligg søraust på øya Qikiqtaq (engelsk King William Island) i Kitikmeot-regionen i det kanadiske territoriet Nunavut. Staden har eit areal på 28,47 km², og er den einaste busetnaden på øya.
Historie endre
Området rundt Gjoa Haven har vore folkesett av netsilikinuittar i over tusen år. Dei hadde leirar i området då dei drog på jakt og fiske. Deira fyrste kontakt med europearar skjedde mellom 1829 og 1934 då den skotske utforskaren John Ross og mannskapet hans vart sitjande fast i isen ved Boothiahalvøya. Dei overlevde takka vere netsilikinuittane.[3][2]
I 1903 kom den norske polfararen Roald Amundsen dit. Han kalla staden Gjøahavn, etter skuta si «Gjøa», fordi staden beskytta skuta i løpet av to vintrar. Amundsen og mannskapet på «Gjøa» budde der saman med inuittane, før dei segla vidare og oppdaga Nordvestpassasjen.[3]
Permanent busetnad vart etablert i 1927, då Hudson's Bay Company flytta ein handelspost frå Douglas Bay til den noverande Gjoa Haven. Sjølv etter dette fortsette inuittane den tradisjonelle nomadiske livsstilen sin i lang tid utover 1900-talet. I 1961 budde det berre 110 personar i området. Folketalet har i ettertid vakse, blant anna grunna fleire arbeidsmoglegheitar, helsefasilitetar og utdanning.[2][3]
Kjelder endre
- ↑ «Census Profile, 2021 Census of Population Profile table Gjoa Haven, Hamlet (HAM) Nunavut [Census subdivision]». Statistics Canada. 26. april 2022. Henta 10. juni 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Annelies Pool, Gail Kudelik (2012). «Gjoa Haven». The Canadian Encyclopedia. Arkivert frå originalen 15. februar 2018. Henta 14. februar 2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Gjoa Haven». Nunavut Tourism. Arkivert frå originalen 23. august 2017. Henta 15. juli 2022.
- Denne artikkelen bygger på «Gjoa Haven» frå Wikipedia på bokmål, den 15. juli 2022.
