Pianola

Pianola er eit felles namn for automatiske piano. Pianola var eigentleg eit namn på ein modell frå ein av dei store fabrikantane av automatiske piano. På caféar, pubar, skøytehallar og den slags publikumslokale fanst det pianola med myntinnkast som underhaldning. Myntinnkastet starta maskinen som då spelte ein melodi, og fungerte dermed som den tidas jukeboxar. Då myntane som blei brukte, ofte var av nikkel, så blei dei òg kalla Nickelodeon.

Pianola
Klassifisering	piano, mekaniske musikkinstrument

Ei tilføydd noterull-eining speler flygel

Blüthner Phonola-flygel frå 1910

Det fanst dessutan fleire ulike variantar av piano- eller orgelbaserte musikkautomatar med fleire instrument. Desse blei ofte kalla orchestrion. Felles for dei er at automatikken som oftast var basert på vakuum-prinsippet som kraftkjelde og med ei perforert papirremse som styring for avspelinga. Avanserte instrument kunne variere både tempo og anslag ved hola i den koda papirrullen. Musikk til papirrullane blei ofte koda manuelt frå noter, men på starten av 1900-talet hadde ein konstruert innspelingspianoet som gjorde det råd å la berømte pianistar og komponistar spela inn sine eigne tolkingar av musikken. Dei blei sidan perforert og då kunne pianoet spela opp tolkinga til pianisten med ein forbausande kvalitet. Det finst dokumentasjon som fortel at eit av desse innspelingspianoa blei transportert frå Tyskland til Bergen og enda opp på Troldhaugen der Edvard Grieg spelte inn nokre av sine eigne komposisjonar. Pianoa som kan ta opp denne typen rullar blir ofte kalla reproducing piano eller reproducers.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Pianola» frå Wikipedia på bokmål, den 24. juni 2009.

Bakgrunnsstoff

• Pianola Forum Arkivert 2007-04-17 ved Wayback Machine.
• Pianolaens heim på internett
• Ein demonstrajon av moglegheitene med eit automatisk piano Arkivert 2007-09-29 ved Wayback Machine.
• Ein amerikansk organisasjon for automatiske piano Arkivert 2007-02-18 ved Wayback Machine.
• Themodist.com rolls + information Arkivert 2004-12-30 ved Wayback Machine.
• Player Piano Group : UK