Solblom

Solblom
Solblom
Status
Status i verda: Livskraftig Status i Noreg: Sterkt truga
Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Overrekkje:	Landplantar Embryophyta
Rekkje:	Karplantar Tracheophyta
Underrekkje:	Frøplantar Spermatophytes
Orden:	Korgplanteordenen Asterales
Familie:	Korgplantefamilien Asteraceae
Slekt:	Solblomslekta Arnica
Art:	Solblom A. montana
Vitskapleg namn
Arnica montana L., 1753

Solblom er ei urt i korgplantefamilien. Arten si utbreiing ligg innanfor Europa. Planta vert kring 40 cm høg, og har smalt eggforma blad. Stengel og blad korthåra. Seks cm brei korg med kjertelhåra dekkblad. Blomstrar kring juni månad i eng- og lyngmark.

Utbreiing i Noreg endre

Solblom veks vilt i Noreg nord til Romsdal og Sør-Trøndelag, og han er knytt til gammal kulturmark. Solblomen trivst best på ugjødsla slåtteenge og beitemark, eventulet i glissen skog, med svakt sur jord. Arealet av kulturmark knytt til utmarksslåttar og skogsbeite har gått kraftig attende dei siste femti–seksti åra, og solblomen har gått kraftig attende i utbreiing. Han vart karakterisert som sterkt truga på Norsk raudliste for artar 2021.^[1]

Økologi endre

Med solblomen følgjer den vesle sommarfuglen solblomengmøll. Han er utelukkande knytt til solblom, og kan følgjeleg leve berre der det veks solblom.

Bruk endre

Dyrking av solblom i Skottland.

Solblom inneheld eterisk olje og har vore brukt som medisinplante. Spritekstrakt av planten har vore bruka på kroniske katarrar, mot muskelsmerter og på sår. Medisinen må brukast med varsemd, på opne så kan han gi verk. Planten skal også ha vore bruka mot kolikk (trommesjyke, fylla) hos kyr.

Planten har mange dialektnamn, mange av dei har bakgrunn i tradisjonell bruk av planten. Ove Arbo Høegh nemner lokale namn som slåttmann, slåtteblom, nyseblomst, hestafivel, sankthansblom, rosseblom, stokksvæve, tobaksrose, tobaksoleie, snusblad, ølkong og fyllegras.

Fotnotar

↑ Solstad H, Elven R, Arnesen G, Eidesen PB, Gaarder G, Hegre H, Høitomt T, Mjelde M og Pedersen O (24.11.2021). Karplanter: Vurdering av solblom Arnica montana for Norge. Norsk raudliste for artar 2021. Artsdatabanken. https://www.artsdatabanken.no/lister/rodlisteforarter/2021/8281

Kjelder endre

Svensk Wikipedia.
Johannes Lid: Norsk-svensk-finsk flora. Det Norske Samlaget, 1985.
Skog og Landskap om solblom Arkivert 2013-05-21 ved Wayback Machine.
Hans Børli-selskapet

[1] Solstad H, Elven R, Arnesen G, Eidesen PB, Gaarder G, Hegre H, Høitomt T, Mjelde M og Pedersen O (24.11.2021). Karplanter: Vurdering av solblom Arnica montana for Norge. Norsk raudliste for artar 2021. Artsdatabanken. https://www.artsdatabanken.no/lister/rodlisteforarter/2021/8281

[1]