Store krigsøya
44°50′N 20°26′E / 44.833°N 20.433°E
| Store krigsøya | |||
| øy | |||
 | |||
| Land |  Serbia
| ||
|---|---|---|---|
| Areal | 2,11 km² | ||
| Folketal | 0 | ||
 Store krigsøya 44°50′00″N 20°26′00″E / 44.833333333333°N 20.433333333333°E | |||
| Wikimedia Commons: Great War Island | |||
Store krigsøya eller Veliko ratno ostrvo (serbisk Велико ратно острво) er ei elveøy (ada) i Serbia der elva Sava munnar ut i Donau. Ho er ikkje busett, men er rekna som ein del av Beograd, hovudstaden i Serbia.
Øya ligg relativt nær breidda, på det næraste om lag 200 meter frå land. Sør for øya ligg restane av den tidlegare større Vesle krigsøya.
Geografi og dyreliv endre
Store krigsøya er hovudsakleg forma som ein trekant og dekkjer eit område på 2,11 km². Ho er låg, myrlendt og ofte overflauma av Donau. På øya er bygd ein kanal, Veliki Galijaš, som etter kvart har vorte fylt att i endane av Donau og omgjort til ein 0,24 km² stor innsjø, som vert nytta som hekkeplass av fuglar i området. I langvarige, tørre periodar tørkar innsjøen heilt inn og skapar problem for det lukka økosystemet rundt innsjøen. I dag er 2/3 av øya eint naturreservat for 196[1] fugleartar, mange av dei utryddingstruga. Ei av strendene i Beograd, Lido, ligg nord på øya.
Stundom vert det fjerna avleiringar frå nordenden av øya, slik at øya ikkje vert landfast.[2]
Av planter på øya finn ein typisk myrfauna, som siv og sverdliljer, men òg tre som svartpoppel, ask, hyllebær, hagtorn og eitt og anna bartre.[1]
Historie endre
Øya har vore militært viktig gjennom historia som eit strategisk punkt for erobring eller forsvaring av Beograd. I 1521 var til dømes Beograd omleira av tyrkiske styrkar, og dei fleste åtaka mot byen starta frå øya. I frigjevinga av Beograd i 1806 nytta opprørsarmeen òg øya, denne gongen med serbisk artilleri som bombarderte festninga Kalemegdan. Under offensiven til Austerrike-Ungarn mot Beograd i 1915, starta dei austerriksk-ungarske styrkane åtaka sine frå øya.
Då ein starta å byggje Novi Beograd i 1948 avgjorde styresmaktene at øya skulle øydeleggjast ved å ta sand og jord frå her til å dekkje over myrene i Srem, der ein ny by skulle byggjast. Donau førte derimot med seg så mykje avleiringar at øya aldri forsvann. I staden for nytta ein sand og jord frå Vesle krigsøya, som nesten vart øydelagd i prosessen.
Kjelder endre
- Denne artikkelen bygger på «Great War Island» frå Wikipedia på engelsk, den 7. februar 2009.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- Miloš Bobić. «Beograd na moru:Veliko ratno ostrvo» (på serbisk). Vreme.
- «Zbogom, oazo!» (på serbisk). Kurir. 23. mai 2006.
- Beoinfo (8. april 2005). «Prirodno dobro "Veliko ratno ostrvo” stavljeno pod zaštitu Skupštine grada» (på serbisk). Ekoforum.
- Dragan Simic (2003). «Birdwatch Belgrade». birdtours.co.uk.