Villpurre

planteart
Villpurre
Villpurre i Spania.
Villpurre i Spania.
Status
Status i verda: LC Livskraftig
Status i Noreg: Framandart som ikkje er risikovurdert
Systematikk
Rike: Planteriket Plantae
Underrekkje: Frøplantar Spermatophytes
Orden: Aspargesordenen Asparagales
Familie: Påskeliljefamilien Amaryllidaceae
Underfamilie: Alliaceae Allioideae
Stamme: Allieae
Slekt: Laukslekta Allium
Art: Villpurre A. ampeloprasum
Vitskapleg namn
Allium ampeloprasum

Villpurre eller staudevårlauk (Allium ampeloprasum) er ei plante i laukslekta Allium. Ho veks naturleg i området frå Sør-Europa til vestlege delar av Asia. Planta ser ut til å ha blitt nytta alt i førhistorisk tid og har på den tida komme til England der ein finn ho på steinete plassar nær kysten i sørvest-England og Wales.[1][2] Villpurre er opphav til fleire foredla grønsaker, der purre, elefantkvitlauk og kurratlauk er dei best kjende.

Skjematisk teikning av villpurre.

Ulike namn endre

Eit synonym til det vitskaplege namnet Allium ampeloprasum er Allium porrum.

Fleire grønsaker er utvikla frå villpurre. Nokre av dei er:

  • Purre (Allium ampeloprasum var. porrum) - leek (engelsk), poireau (fransk), alho porro (portugisisk), cebolla puerro (spansk)
  • Elefantkvitlauk (Allium ampeloprasum var. ampeloprasum) - great-headed garlic, elephant garlic (engelsk), ail à grosse tête (fransk)
  • Perlelauk (A. ampeloprasum var. sectivum) - pearl onion (engelsk), poireau perpétuel, petit poireau antillais (fransk), alho bravo, alho inglês (portugisisk)
  • Kurratlauk (Allium ampeloprasum var. kurrat) - kurrat (engelsk, fransk).[3]
  • تره, tareh (Allium ampeloprasum ssp. persicum) - (persisk)
  • இராகூச்சிட்டம், iraakuuccittam (tamil)

Biletdøme endre

Referansar endre

  1. Plants for a Future: Allium ampeloprasum
  2. CHRISTOPHER D. PRESTON, DAVID A. PEARMAN, ALLAN R. HALL (2004) Archaeophytes in Britain Botanical Journal of the Linnean Society 145 (3), 257–294 doi:10.1111/j.1095-8339.2004.00284.x, p. 264
  3. Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.

Bakgrunnsstoff endre