Xenotim-(Y), tidlegare kalla ytterspat, er eit brunt til raudbrunt mineral og består vesentleg av yttriumfosfat, YPO4. Det krystalliserer seg tetragonalt og er isomorft med zirkon. Ein finn særleg mineralet på granittpegmatittar

Xenotim-(Y)

Xenotim frå Poços de Caldas-massivet i Brasil
Generelt
KategoriFosfatmineral
Kjemisk formelYPO4
Strunz-klassifisering08.AD.35
Identifikasjon
FargeBrun, brunaktig gul, grå
KrystallformPrismatisk, stråleforma samlingar, korna
KrystallsystemTetragonal 4/m - dipyramidal
KløyvPerfekt [100]
BrotUjamn til splintra
Mohs hardleiksskala4.5
GlansGlasaktig til harpikshaldig
StrekfargeLysbrun, gulaktig eller raudaktig, til kvit
TransparensGjennomskinneleg til opak
Spesifikk vekt4,4–5,1
Optiske eigenskapar
Brytingsindeks1,720-1,815
PleokroismeDikroisk
Andre eigenskaparIkkje radioaktiv eller sjølvlysande
Kjelder[1][2][3]

I Noreg finn ein mellom anna mineralet i Østfold, ved Arendal og i Iveland og Evje.

Sjå òg endre

Bakgrunnsstoff endre

Kjelder endre

«Xenotim-(Y)» i Store norske leksikon, snl.no.