Bergen domkyrkje
Bergen domkyrkje er ei langkyrkje frå rundt 1150 i Bergen i Vestland. Kyrkja er bygd i stein og har sideskip og skrudhus. Ho har vore domkyrkje sidan 1537.
| Bergen domkyrkje | |||
| domkyrkje | |||
 | |||
| Land |  Noreg
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Vestland | ||
| Kommune | Bergen | ||
| Kyrkjesamfunn | Den norske kyrkja | ||
| Bispedøme | Bjørgvin | ||
| Prosti | Bergen | ||
| Arkitekt | Christie & Blix (1880) | ||
| Teknikk | Mur | ||
| Material | Stein | ||
| Innvigd | 1150 | ||
| • Vigd til | St. Olav | ||
| • Endringar | Restaurert i 1880 | ||
| Tårn | Ved inngangen | ||
| Skip | Bevart hovudskip, nytt sideskip 1880 | ||
| Kyrkjegard | Bevart kyrkjegard | ||
| Altar | Kleberstein | ||
| Sitjeplassar | 1 000 | ||
| Diverse | Glasmåleri | ||
 Bergen domkyrkje 60°23′38″N 5°19′50″E / 60.39388889°N 5.33055556°E | |||
| Wikimedia Commons: Bergen domkirke | |||
Kyrkja har 1000 plassar. Ho er 60,5 m lang og 20,5 m brei. Tårnet er 13 meter breitt medan koret er 13,5 meter breitt.
Historie
endre
Domkyrkja er bygd på restane av to tidlegare kyrkjer. Den eldste delen, som ein finn i murpartiet under vindauga i nordveggen, er bygd rundt 1150. Denne soknekyrkja, vigd til Olav den heilage, er omtalt i Soga om Kong Sverre.[1]
Under regjeringstida til Håkon Håkonsson blei det bygd eit fransiskanarkloster litt sør for kyrkja, som blei ein del av dette. Kyrkja brann i 1248 og 1270. Ho kunne brukast på nytt i 1301 etter at Magnus Lagabøte hadde gjeve støtte til gjenreisinga av bygget. Magnus Lagabøte blei også gravlagd i kyrkja.
Kyrkja brann nok ein gong i 1463/64 og låg i ruinar då ho blei domkyrkje i 1537. Kristkyrkja på Holmen i Bergen, som blei riven i 1531, hadde tidlegare vore domkyrkje. Biskop Gjeble Pederson sørgde for å få gjenreist tårnet og reparert skader på bygningen før han døydde i 1557. Dette tårnet var over midtskipet og blei erstatta av tårn i vestenden på 1640-talet, då kyrkja fekk si noverande form. Etter bybrannen i 1702 blei det og utført større restaureringsarbeid, og kyrkja blei ikkje teken i bruk igjen før 1743.
I 1880-83 utførte arkitektane Christie og Blix ei ny større ombygging. Sideskipet blei rive og bygd opp på nytt, med fire gotiske søyler. Ein ønska å gje kyrkja tilbake mellomalderstilen, og fjerna derfor rokokkointeriøret. Domkyrkja fekk også eit nytt alter i kleberstein.
Kyrkja har og eit minne frå Slaget på Bergens våg mellom engelske og hollandske skip i 1665, i form av ei kanonkule som sit fast i veggen.
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Bergen domkirke» frå Wikipedia på bokmål, den 9. mars 2009.
Litteratur
endre- Lidén, Hans-Emil og Magerøy, Ellen Marie, Norges Kirker, Bergen Bind II, Oslo 1983, ISBN 82-05-14299-8 (bd.2)
- Knudsen, Jacob Frode, Bergen Domkirke 700 år, Bergen 2001
Bakgrunnsstoff
endre- «Bergen domkyrkje». Kirkesøk. Den norske kyrkja.
- Bergen domkyrkje i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren
- Galleri Arkivert 2012-11-07 ved Wayback Machine. fra Kunsthistorie.com
- Kulturnett Hordaland
- Bergenskartet
- Kirker i Hordaland Arkivert 2005-09-09 ved Wayback Machine.