Koparkis
(Omdirigert frå Chalkopyritt)
Chalkopyritt eller koparkis er eit tetragonalt mineral som består av kopar, jarn og svovel CuFeS2, med 34,6 % kopar. Mineralet er messinggult, ofte anløpt, sprøtt og med lågare hardleik enn pyritt (lèt seg risse med kniv.)
| Chalkopyritt Koparkis | |
 Tvilling chalkopyrittkrystall frå Camp Bird Mine i Ouray County i Colorado. Krystallet er kring 1 cm x 1 cm. | |
| Generelt | |
|---|---|
| Kategori | Sulfidmineral |
| Kjemisk formel | CuFeS2 |
| Strunz-klassifisering | 02.CB.10a |
| Krystallsymmetri | Tetragonal 42m – ulikesida |
| Einingscelle | a = 5.289 Å, c = 10.423 Å; Z = 4 |
| Identifikasjon | |
| Molekylvekt | 183.54 |
| Farge | Messinggul, kan ha iriserande lillaaktig mattheit. |
| Krystallform | Hovudsakleg disphenoid og liknar eit tetraeder, vanlegvis massive, og stundom botryoidale. |
| Krystallsystem | Tetragonal scalenoeder 42m |
| Tvilling | Penetrerande tvillingar |
| Kløyv | Utydeleg på {011} |
| Brot | Ujamn |
| Fastleik | Sprø |
| Mohs hardleiksskala | 3.5 |
| Glans | Metallisk |
| Strekfarge | Grønaktig svart |
| Transparens | Ugjennomsiktig |
| Spesifikk vekt | 4.1 – 4.3 |
| Oppløyselegheit | Oppløyseleg in HNO3 |
| Andre eigenskapar | Magnetisk ved oppvarming |
| Kjelder | [1][2][3][4][5] |
Chalkopyritt er det mest utbreidde koparmineral og ein av dei viktigaste koparmalmane. Det opptrer i ei rekkje ulike typar av førekomstar, ofte saman med pyritt, til dømes på dei norske kisførekomstar som Folldal, Løkken, Røros, Grong og Sulitjelma.
Sjå òg Endra
Kjelder Endra
- Chalkopyritt. (14. februar 2009). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014.
- ↑ Klein, Cornelis and Cornelius S. Hurlbut, Jr., Manual of Mineralogy, Wiley, 20th ed., 1985, s. 277 – 278 ISBN 0-471-80580-7
- ↑ Palache, C., H. Berman, and C. Frondel (1944) Dana’s system of mineralogy, (7th edition), v. I, 219–224
- ↑ http://www.mindat.org/min-955.html mindat.org
- ↑ http://webmineral.com/data/Chalcopyrite.shtml Webmineral.com
- ↑ Handbook of Mineralogy
