François de Malherbe

François de Malherbe (1. januar 1555–16. oktober 1628) var ein fransk poet og litteraturteoretikar som gjekk inn for strikte former, sjølvtøyming og ein rein diksjon. Verka hans bana veg for franskklassisismen.

François de Malherbe
Statsborgarskap	Frankrike
Fødd	1555 Caen
Død	16. oktober 1628 (72 år) Paris
Yrke	lyrikar, skribent, omsetjar, litteraturkritikar
Språk	fransk
Born	Marc-Antoine de Malherbe
François de Malherbe på Commons

Liv og virke

Bakgrunn

Malherbe var fødd i ein protestantisk dommarfamilie i Caen nord i Frankrike. Han studerte rettsvitskap ved Universitetet i Caen, der han vanka i humanistiske sirklar og forfatta dei fyrste dikta sine, og i Basel og i Heidelberg, som på den tida begge var kalvinistiske høgborger.

Embetsmann

I 1577 konverterte Malherbe til katolisismen og blei sekretær for den kongelege statthaldaren i Provence, den litteraturinteresserte uekte sonen til kong Henrik II, Henri d'Angoulême, som dessutan var Grand Prieur, det vil seia overhovud, for den franske greina av Maltesarordenen.

I 1581 gifta Malherbe seg i Aix-en-Provence med dottera av hovuddommaren for den høgaste domstolen (parlement) for Provence.

Dikting

Det fyrste publiserte diktet til Malherbe var Les Larmes de Saint Pierre i 1587. Dei fyrste verka hans (kortare eller lengre lyriske tekstar) er prega av italienske førebilete og av diktinga til Pléiade-skulen, det vil seia lyrikargenerasjonen før hans eigen. Då vernaren hans Henri d'Angoulême blei drepen i 1586 i ein av dei akutte fasane av dei franske religionskrigane, den åttande hugenottkrigen, vende Malherbe tilbake til Caen og blei bydommar der.

Frå 1595 budde han likevel i Aix igjen, og blei etter kvart allment kjend. I vennskap med nokre advokatar, filosofen Guillaume du Vaire og akademikaren Nicolas-Claude Fabri de Peiresc utvikla han kunsten sin, som mellom anna resulterte i eit ode til dronning Marie de Médici, som gjorde han kjend. Han blei hoffdiktar for Henrik IV, og fekk mellom anna Honorat de Bueil Racan og François Maynard som lærlingar.

Det mest innverknadsrike verket hans omfattar mellom anna omsetjingar av Seneca den yngre og Titus Livius, eit hundretals brev til Peiresc og kommentarar til verk av Philippe Desportes. Hans eiga dikting er likevel blitt kritisert som tankefattig og repetitiv, sjølv om dei fremste dikta viser både harmoni og styrke.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «François de Malherbe» frå Wikipedia på bokmål, den 8. september 2024.