Systrond
Systrond er eit tradisjonelt namn på bygda i Sogndal kommune som strekkjer seg frå Fatlaelvi i aust til Hella i vest. Namnet har ingen offisiell status og SSB nyttar nemninga Hermansverk/Leikanger på bygda og tettstaden. Innbyggjarnamnet på personar frå bygda er systrending.
| Systrond | |||
| bygd | |||
 | |||
| Land |  Noreg
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Vestland | ||
| Kommune | Sogndal | ||
| Areal | 2,08 km² | ||
| Folketal | 2 208 (2023) | ||
| Folketettleik | 1 062 / km² | ||
| Postnummer | 6863 LEIKANGER | ||
| Innbyggjarnamn | Systrending | ||
| Preposisjon | På Systrond | ||
 Systrond 61°11′11″N 6°49′50″E / 61.186389°N 6.830556°E | |||
Tidlegare hadde bygda to sentrumsdanningar om lag 3 km frå kvarandre, Hanahaug og Hermansverk, begge med butikkar, hotell, rutebåtanløp, post o.l. Sentrum på Hanahaug hadde Leikanger som offisielt namn (post, skipsanløp o.l.). I løpet av dei siste tiåra er dei fleste sentrumsfunksjonane på Hanahaug blitt nedlagt og Hermansverk er no det einaste reelle sentrumet på Systrond. Hanahaug har framleis ein operativ kai med anløp av hurtigbåt frå Bergen, eit hotell (Leikanger Fjord Hotel) og bruktbutikk.
Arkeologiske undersøkingar har vist at det har vore drive jordbruk på Systrond i meir enn 4500 år.
Tyding endre
Det er ikkje heilt klårt kva fyrste delen av namnet tyder. Ei populær, folkeleg forklåring er at namnet skal komma av det norrøne ordet syr for ‘purke, hogris’, men dette blir avvist av Oluf Rygh i hans verk Norske Gaardnavne. Rygh skriv vidare at «forøvrigt maa dets Forklaring siges at være aldeles uvis». Ei anna folkeleg forklåring knyter fyrste del av namnet til verbet sjóða ‘koka, sy(da)’ og tanken er då anten at den sørvendte bygda «syder av varme» eller at den ca. 4 km breie fjorden, som sjeldan er heilt stille, «syd og læt» ustanseleg.
Språkforskarar har derimot nyleg framsett eit forslag at fyrsteleddet heng saman med himmelretninga «sør» og at Systrond er den «søre stranda».[1] Arkivert 2016-03-04 ved Wayback Machine. Det finst i dagens namneflora inga «nordstrand» i området, men Balestrand, som ligg rett vest for Systrond og som fram til 1850 var ein del av Leikanger kommune, kan tenkjast å ha fungert som referanse for nemninga «sørstrand».
Sjå òg endre
Kjelder endre
- Fornminne frå Systrond[daud lenkje] på http://www.leikanger.kommune.no Arkivert 2018-04-25 ved Wayback Machine.
- Leikanger kommune Arkivert 2007-09-30 ved Wayback Machine. på http://fuv.hivolda.no Arkivert 2007-04-15 ved Wayback Machine.
- Innbyggjarnamn – forklaring på http://www.sprakrad.no
- SSB: «Tettsteder og sentrumssoner. 1. januar 2005. Sogn og Fjordane»
- O. Rygh om Systrond i «Norske Gaardnavne»
Denne geografiartikkelen som har med Vestland å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
