Rommet hall
Hall (norrønt hǫll) kan visa til ein større sal eller til ein bygning som huser ein slik sal. Etter påverknad frå engelsk kan ordet hall, uttalt hål, også visa til eit forrom eller entré til eit husvære.[1]
Historie endre
I den nordeuropeiske jernalderen var gildehallen ein viktig møtestad.[2] Her heldt ein gjestebod for å markera leiarskap, byggja alliansar og vedlikehalda fellesskap.[3] Ein slik hall er til dømes skildra i det angelsaksiske diktet Beowulf.[2]
I Noreg er det funne døme på langhus med hallrom der stolpane som ber taket er trekte ut til sida slik at sjølve rommet blir luftigare. Dei langhusa ein har funne slike rom i er «båtforma», altså med ei krumma ytre form der midten er breiast.[2] Etterkvart blei hallrommet skild ut frå langhuset og lagt til ein eigen hallbygning.[4] Desse bygningane kan ha vore knytt til rituale eller hatt politiske funksjonar.[5] Hallen kunne ha høgsete der makthavarane sat.[6] Håkonshallen frå 1200-talet er døme på ein slik hall.
I engelsk bygningshistorie blei hallen etter kvart omdanna til forstove eller trapperom ved at ein bygga fleire rom på huset. Dette har gjeve opphav til den norske tydinga med uttalen [hå:l].[7]
Seinare har ein brukt hall for å visa til bygningar som omfattar større rom, som hallkyrkjer. I moderne tid har ein bygd marknadshallar, fabrikkhallar, utstillingshallar, idrettshallar og anna.
Sjå òg endre
Kjelder endre
- ↑ «hall» i Nynorskordboka.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Per Ditlef Fredriksen (29. januar 2016). «Hallen – rommet for dei rike og mektige». Norgeshistorie.no.
- ↑ Lisbeth Skogstrand (17. november 2017). «Gjestebudet – drikk og lev vel!». Norgeshistorie.no.
- ↑ Lars Erik Gjerpe (4. februar 2016). «Langhuset – jordbrukernes sentrum i 3000 år». Norgeshistorie.no.
- ↑ Lisbeth Skogstrand (26. oktober 2017). «De eldste kjente gårdene stiger frem». Norgeshistorie.no.
- ↑ Per Ditlef Fredriksen (11. oktober 2016). «Politisk makt samlar seg». Norgeshistorie.no.
- ↑ «hall» i Store norske leksikon, snl.no.