Stavanger bispedømme

Stavanger bispedøme er eit bispedøme i Den norske kyrkja. Biskopen har sete i Stavanger, medan hovudkyrkja i bispedømet er Stavanger domkyrkje. Biskop i Stavanger er Anne Lise Ådnøy siden mars 2019.

Stavanger domkyrkje. Ruinane av Mariakyrkja i Stavanger ligg framom

Anne Lise Ådnøy er biskop i Stavanger siden mars 2019.

Erling Pettersen var biskop i Stavanger frå 2009 til mars 2017.

Historie

Både byen Stavanger og bispedømet er frå kring 1125 av bygd opp kring domkyrkja. Etter attopprettinga i 1925 har bispedømet omfatta Rogaland fylke. I mellomalderen var bispedømmet på sitt største, og omfatta Agder, Rogaland, områda Hallingdal og Valdres og sokna Røldal og Eidfjord i seinare Hordaland fylke.

I 1682 avgjorde kong Kristian V av Danmark-Noreg at bispesetet i Stavanger skulle flyttast til Kristiansand. Bispesetet og bispedømet vart oppretta att til Stavanger og domkyrkja sitt åttehundreårsjubileum i 1925. Kong Haakon VII av Noreg sette inn Jacob Christian Petersen som den fyrste biskopen av Stavanger på 250 år.

Biskopar av Stavanger

Den katolske kyrkja

Reinald om lag 1112-1135 Jon Birgersson, 1135-1152 Peter, 1152-?? Amund, ??-1171 Eirik Ivarsson, 1171-1188 Njål, 1189/90-1207 Henrik, 1207-1224 Askell Jonsson, 1226-1254 Torgils, 1255-1276 Arne, 1277-1303 Ketil, 1304-1317 Håkon Halldorsson, 1318-1322 Eirik Ogmundsson, 1322-1342

Guttorm Pålsson, 1343-1350 Sigfrid, 1351-1352 Gyrd Aslason, 1354-1355 Bottolf Asbjørnsson, 1355-1380 Hallgeirr Osmundsson, 1380/81 Olaf, 1381/82-1398/1400 Håkon Ivarsson, 1400-1426 Audun Eyvindsson, 1427-1445 Gunnar Eriksson, 1445-1451/53 Sigurd Bjørnsson, 1454-1463 Alv Thorgardsson, 1464-1478 Eiliv Jonsson, 1481-1512 Hoskuld Hoskuldsson, 1513-1537

Lutherske biskopar (-1682)

Jon Guttormsen, 1541-1557 Jens Gregersen Riber, 1558-1571 Jørgen Eriksen, 1571-1604 Laurits Clausen Scabo, 1605-1626

Tomas Cortsen Wegner, 1627-1654 Markus Christensen Humble, 1655-1661 Christen Madsen Tausan, 1661-1680

Lutherske biskopar (1925-)

Jacob Christian Petersen, 1925-1940 Gabriel Skagestad, 1940-1949 Karl Marthinussen, 1949-1960 Fritjov Birkeli, 1960-1968 Olav Hagesæther, 1968-1976 Sigurd Lunde, 1977-1986

Bjørn Bue, 1986-1997 Ernst Baasland, 1998-2009 Erling Pettersen, 2009-2017 Ivar Braut, 2017-2018 Anne Lise Ådnøy, 2019-

Prosti

Stavanger bispedømme har følgjande prosti:

Stavanger domprosti Ytre Stavanger prosti Tungenes prosti Sandnes prosti Jæren prosti

Dalane prosti Ryfylke prosti Haugaland prosti Karmøy prosti

Fellesråd

Bispedømmet har har følgjande fellesråd:

Bjerkreim Bokn Eigersund Gjesdal Haugesund Hjelmeland Hå Karmøy Klepp Kvitsøy Lund Randaberg

Sandnes Sauda Sokndal Sola Stavanger Strand Suldal Time Tysvær Utsira Vindafjord

Kjelder

• Stavanger bispedøme sin nettstad
• Byhistorisk forening i Stavanger om historia til bispedømet og domkyrkja
• Stavanger domkapitel sin protokoll 1571-1630
• Om prestegardar i Stavanger bispedøme
• Arkeologisk museum i Stavanger: Bispebyen og bispedømmet Arkivert 2006-08-25 ved Wayback Machine.
• Ancient See of Stavanger i Catholic Encyclopedia