Temuco

Temuco (spansk uttale: [teˈmuko]) er ein by og kommune, hovudstad i Cautín-provinsen og i Araucanía-regionen i det sørlege Chile. Byen ligg 670 kilometer sør for Santiago. Byen voks ut frå eit fort med same namn etablert i 1881 under Chiles invasjon av Araucanía. Temuco ligg midt i det historiske Araucanía, eit tradisjonelt land for urfolket mapuche.

Temuco
Horisonten til Temuco
Byvåpenet til Temuco
Styresmakter
Land Region	Chile Araucanía
Geografi
Flatevidd	464 km²
Innbyggjarar	262 530 (2012)
Innbyggjarar  - By (2012)	282 415
Høgd over havet	360 m
Tidssone	UTC-04:00 (UTC)
Diverse anna
Heimeside: https://www.temuco.cl/
Nettstad: www.temuco.cl

Temuco si sentrale plassering i Araucanía med lett tilgang til landskap i Andes, nærvære til innsjøane og kystområda gjer han til eit knutepunkt for turisme, landbruk og skogbruk, og dessutan eit kommunikasjons- og handelssenter for dei mange småbyane i Araucanía. Temuco har nyleg vorte sett på som ein universitetsby då han husar to store universitet: University of the Frontier og Temuco Catholic University. Nobelprisvinnarane Gabriela Mistral og Pablo Neruda budde i Temuco kvar sin periode.

Etymologi

Treslaget Luma apiculata i myrtefamilien

Ordet temuco kjem frå språket mapudungun, som betyr 'temu vatn'; temu er det vanlege namnet på to stadeigne treslag i myrtefamilien Myrtaceae, Luma apiculata og Blepharocalyx cruckshanksii. Begge artane er prega av oransjeraud bork og ved å ha aromatiske frukter og blad som ofte blir brukte av mapuche til medisinske formål. Medan Blepharocalyx cruckschankii er ein truga art, er Luma apiculata relativt vanleg og i Temuco er det mogleg å sjå han veks naturleg i Cerro Ñielol naturmonumentet så vel som i byhagar. Samansettinga av orda temu og co ('vatn'), speglar sannsynlegvis at desse trea ofte veks nær vatn.

Historie

Byen vart grunnlagd 24. februar 1881 av den chilenske hæren som eit fort under okkupasjonen av Araucanía. Temuco vart danna som eit militærleir og hadde i opphavet sitt eigenskapane til ein leir, og eit år etter grunnlegginga byrja dei første store gatene å danne seg i sentrumsområdet.

Den 15. april 1888 vart dei første tenestemennene valde, inkludert den første ordføraren. Byen voks raskt; ei folketeljing i 1895 indikerte ein folkesetnad på 7 708 menneske, og då Cautin vart erklært som ein provins, vart Temuco hovudstaden, med 16 037 i folketal.

Chilensk poesi har djupe røter i Temuco. Nobelprisvinnarane Gabriela Mistral og Pablo Neruda (Neftalí Reyes) budde begge i Temuco. Mistral var rektor på ein jenteskule der Neruda besøkte henne og viste henne sine første vers då han var rundt 15 år gammal.

Økonomi og miljø

Llaima-vulkanen i Andesfjella sett frå Temuco-dalen.

Temuco ligg i ein dal i sørlege Chile, midt mellom Stillehavet i vest og Andesfjella i aust. Byen er omgjeven av eit landskap som er typisk for det sentrale og sørlege Chile med plantasjar med innførte artar som blir brukte i skogbruk saman med skoglause område. Det opphavlege økosystemet i området som består av temperert skog finn ein framleis i Ñielol-høgda. Luftforureining er eit tilbakevendande problem i byen om hausten og vinteren fordi vedfyring er den primære varmekjelda i dei kalde månadene i Temuco. Som ein konsekvens er luftkvaliteten i byen den tredje lågaste i Chile.

Klima

Klimatologisk ligg Temuco ved grensa mot middelhavsklima i sentrale Chile, men med eit maritimt klima (Köppen si klimaklassifisering: Cfb). Gjennom året vekslar sykloniske og antisykloniske påverknader, med ein tydeleg tørrare sommarperiode. Temuco har likevel ikkje eit like tørt klima som Santiago, ettersom byen får akkurat nok nedbør til å unngå ei middelhavsklimaklassifisering. Den gjennomsnittlege årlege temperaturen er 13 °C, med høgaste median i løpet av den varmaste månaden på 23,5 °C og lågaste median i den kaldaste månaden på 3,5 °C. Årleg gjennomsnittleg regn i løpet av 1961–1990 var 1157 millimeter.

Kjelder

• Denne artikkelen inneheld omsett tekst frå «Temuco» frå Wikipedia på engelsk, den 1. januar 2023

Referansar

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Temuco