Det polsk-litauiske samveldet

(Omdirigert frå Tonasjonsrepublikken)

Det polsk-litauiske samveldet var ein føderal monarki-republikk samansett av Kongeriket Polen og Storfyrstedømet Litauen i 1569 som eksisterte til 1795.

Rzeczpospolita Obojga Narodów (pl)
Abiejų tautų respublika (lt)
Det polsk-litauiske samveldet
Anna namn «Tonasjonsrepublikken», på polsk Rzeczpospolita Obojga Narodów; på litauisk Žečpospolita; på latin Regnum Serenissima Poloniae; på kviterussisk Рэч Паспалі́тая

 
Coat of arms
1569–1795
 

 

Våpenet til Det polsk-litauiske samveldet til Polsk-litauiske samveldet

Våpenet til Det polsk-litauiske samveldet

Motto
Si Deus Nobiscum quis contra nos
(latin Om Gud er med oss, kven er då mot oss)
Pro Fide, Lege et Rege
(latin: For tru, rett og konge, sidan 1700-talet)
Plasseringa til Polsk-litauiske samveldet
Plasseringa til Polsk-litauiske samveldet
Utstrekkinga til Det polsk-litauiske samveldet då det var på det største
Hovudstad Kraków fram til 1596, Warszawa (delt med Grodno frå 1673)
Språk latin, polsk, ruthensk og andre
Religion Romersk-katolsk, ortodoks, protestantisme (i vest), jødedom, islam (hovudsakleg tatarar og tyrkarar i sør)
Styreform Monarki
Konge av Polen Liste
Storhertug av Litauen Liste
Lovgjevande forsamling Sejmen
Historie
 - Unionen oppretta 1. juli 1569
 - 1. delinga 5. august 1772
 - 3. mai-konstitusjonen 3. mai 1791
 - 2. delinga 23. januar 1793
 - 3. delinga 24. oktober 1795
Areal
 - 1582 815 000 km²
 - 1618 990 000 km²
Innbyggjarar
 - 1582 est. 6 500 000 
     Folketettleik 8 /km² 
 - 1618 est. 10 500 000 
     Folketettleik 10,6 /km² 

Samveldet var eit framhald av Den polsk-litauiske unionen som var ein personalunion mellom dei to statane. Unionen hadde eksistert sidan 1386. Samveldet var eit av dei største i Europa og stod mot åtak frå krossriddarordnane, mongolane, Russland, Det osmanske riket og Sverige i over to hundre år. Til sist vart landområdet oppdelt i tre steg mellom Tsar-Russland, Preussen og keisarriket Austerrike. I 1795 var heile landområdet delt. Polen og Litauen vart fyrst sjølvstendige statar att etter fyrste verdskrigen i 1918.

Kart over grensene til ulike tider

endre

Bakgrunnsstoff

endre
  Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Det polsk-litauiske samveldet