Tunis
Tunis (arabisk تونس, Tūnis) er hovudstaden i Tunisia. Han ligg nær middelhavskysten i den nordlege delen av landet. Talet på innbyggarar er berekna til 767 000 ie år 2010, med 2,4 millionar innbyggarar i heile storbyområdet. Tidlegare vart namnet Tunis feilaktig nytta om heile Tunisia.[1]
| Tunis | |||
| by | |||
_(cropped).jpg) | |||
| Land |  Tunisia
| ||
|---|---|---|---|
 Tunis | |||
| Wikimedia Commons: Tunis | |||
GeografiEndra
Tunis ligg ved Tunissjøen, ei grunn lagune. Sentrum i Tunis med den historiske gamlebyen (medina) og nybyen, den siste oppbygt under kolonitida, ligg mellom Tunissjøen og innsjøen Sebkhet Sedjoumi. Kring bysenteret ligg dei indre forstadene; i vest villa- og regjeringskvartalet Le Bardo med mange ulike museum, i nord kvartalet Belvédère-Hügel og dei nyare bustadområda El Menzah og Ariana, i sør industriområda Megrine og Ben Arous. Under kolonialtida bygde franskmennenene ei 10 km lang bybane over Tunissjøen, ei vidareføring av Avenue Habib Bourguiba midt i gamlebyen heilt fram til hamnebyen La Goulette. Nord for La Goulette strekker forstadene Qartāj, med den internasjonale lufthamna, og Sidi Bou Said, La Marsa og Gammarth langsved kysten. Badebyen Hammam-Lif ligg i søraust.
HistorieEndra
Tunis, på gresk Tynes,[2] vart grunnlagd av fønikarar[3] og er truleg eldre enn Kartago, som byen låg under.[1] Då Kartago vart øydelagd i år 146 f.Kr., vart også Tunis lagt i ruinar. Byen vart bygt oppatt av romarane under namnet Thuni, som seinare vart til Tunes.[2] Fyrst etter arabarane erobra byen, vart han økonomisk og politisk makt.[1] Han var landingsplass for pilgrimar frå Andalusia til Kairouan, og ein av dei aghlabidiske fyrstane sine residensstader.[1] På 900-talet vart Tunis fleire gonger plyndra, då fatimidar låg i strid mot sunnittar.[1] På 1200-talet var byen eit viktig sentrum i hafsidane sitt rike.[2]
År 1534 vart Tunis ein del av det ottomanske riket, og mellom 1535 og 1569 samt 1573-74 høyrde det til Spania.[3] I 1705 gjorde beyen av Tunis byen de facto-sjølvstendig frå ottomanarane[3] og grunnla eit lokalt dynasti.[4] Etter at Frankrike invaderte Tunisia i 1881 vart byen sete for ein fransk generalguvernør. Under 2. verdskrigen okkuperte Tyskland byen vinteren 1942-1943.[3] År 1956 vart byen hovudstad i det sjølvstendige Tunisia.[3]
Næringsliv og kommunikasjonarEndra
Tunis er det store handels- og industrisenteret i Tunisia;[5] halvdelen av industrien ligg i og ikring byen. Framstilling av kjemikaliar,[5] sement,[5] konserves[5] og tekstilar er store næringar. Ei anna viktig næring er turisme,[5], mellom anna til dei helsebada som finst.[2] Frå hamnebyen La Goulette, som har samband med Tunis via ein kanal, går transportar ut i Middelhavet og vidare ut i verda. Tunis har flyplass med utlandsruter.[5]
KjelderEndra
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Tunis i Nordisk familjebok (2:a upplagan, 1920)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Tunis». Nationalencyklopedin. Henta 12 oktober 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Ådne Goplen. «Tunis – historie». Store norske leksikon. Henta 5 oktober 2010.
- ↑ Thomas Benjamin (red.): Encyclopedia of Western Colonialism Since 1450, Macmillan Reference USA, Detroit 2007 (eng), s. 495. ISBN 0-02-866085-4. Libris 11360353.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «Tunis». Store norske leksikon. Henta 5 oktober 2010.
- Denne artikkelen bygger på «Tinis» frå Wikipedia på svensk, den 23. februar 2011.
