Jacob Jenssøn Nordmand
Jacob Jenssøn Nordmand (kring 1614–1695) var ein norsk kunstdreiar og rustmeister som i eit par tiår arbeidde ved hoffet i København. Han er mest kjend for sine framifrå skipsmodellar i elfenbein og for ein interessant sjølvbiografi.[1]
| Jacob Jenssøn Nordmand | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 1614 |
| Død |
15. september 1695 (81 år) |
| Yrke | kunstnar, rustmester, tredreiar |
Norskfødde Jacob Jenssøn, truleg fødd i Båhuslen, deltok i kong Kristian IV sitt sjøslag på Elben i 1630.[1] Deretter gjekk han tre år i smedlære i Holland og var eitt år lanseberande fotsoldat i Flandern.[1] Så verva han seg til geværsoldat for Det Vestindiske Kompani og var fem år i Brasil.[1] Frå 1639 budde han i Christiania.[1]
Under Hannibalfeiden 1644–45 steig Jacob i gradene til rustmeister på Akershus festning.[1] Etter at kong Fredrik III vart hylla i Christiania i 1648 tok kongen han med til Danmark.[1] Her hadde han ulike stillingar ved Rosenborg slott og Frederiksborg slott.[1] I 1657 vart han rustmeister ved Tøjhuset i København.[1] Året etter gav kongen Niels Juel ordre om å la Jacob og ein annen få overta skipet «Højenhald».[1] Seinare fekk han hus på Slottsholmen i København, og i 1662 ein gard i Smørum.[1]
.JPG)
Jacob utmerkte seg særleg som kunstdreiar, og fekk i 1651 tildelt tre elefantstøyttenner.[1] Etter to ås arbeid stod ein 85 cm høg og elegant modell av «Fregatten Norske Løve» i 1654 ferdig, med fulle segl og stor akter-kahytt.[1] Han dreia også beger, kanner og andre små gjenstandar i tre, sølv, rav, perlemor og narkvalstenner til kongefamilien.[1] Men han fekk ikkje det ærefulle oppdraget å lage tronstolen i narkvals-tann og elfenbein til den i 1662 eineveldige monarken.
Nordmand skreiv ein sjølvbiografi tileigna Frederik III som han gav kongen i nyttårsgåve i 1670. Kongen ville få biografien omsett til tysk så også dronninga kunne lesa han. Boka gjev elles eit godt bilete av tida og nokre av opplevingane til Nordmand.[1]
Under Kristian V mangla Jakob kongens gunst. Han vart kalla Jacob Schæffer og enda opp i tronge kår.[1]
Nordmand var gift to gonger, fyrste gong med ei kvinne ein ikkje kjenner namnet på som døydde i 1676 og andre gong i 1678 med Maren Pedersdatter Vallund (ca. 1653-1697).[2] Både han og konene hans er gravlagde i Smørum.
Kjelder endre
Bakgrunnsstoff endre
- Jacob Jensen Nordmand ved kongernessamling.dk