Arnkjell Einarsson
Arnkjell Einarsson (Arnkel) eller Torv-Einarsson, var jarl på Orknøyane, truleg frå omkring 935 til 954.
Han er omtala i Orknøyingasoga[1], i soga om Håkon den gode[2] (kap.4), soga om Olav den heilage[3] (kap. 96) og i andre av dei norrøne sogene, der det er opplyst at Arnkjell var son til orknøyjarlen Einar Ragnvaldsson (Torv-Einar) og at han hadde to brør: Erlend og Torfinn (Torfinn Hausakljuv). Arnkjell hadde truleg òg ei syster som heitte Tordis.[4]
Etter at Torv-Einar døydde, vart Arnkjell og brørne hans sams jarlar på Orknøyane. Det blir oftast rekna med at Einar døydde i 910, men tidsrekninga er usikker. Dette dødsåret gir ei uvanleg lang styrigstid for sønene hans (frå 910 til 954/963), og det verkar meir truleg at Einar kan ha levd lenger, kanskje til midten av 930-åra. Snorre skriv i soga om Olav den heilage (kap.96), at Eirik Blodøks kom til Orknøyane etter å ha blitt forvist frå Noreg, og då var Torv-Einar død. Truleg skjedde dette heilt på slutten av 930-åra.
Frå Orknøyane drog Eirik Blodøks på hærferd til dei britiske øyane og Arnkjell og broren Erlend var i lag med han. Dei norrøne sogene har noko ulike skildringar av lagnaden til Eirik Blodøks, men mest truleg fall han i 954 i slaget ved Stainmore.[5][6] I den angelsaksiske krønika[7] for åra 948 og 954, finn vi òg støtte for at Eirik (Eric) sitt herredøme over Northumberland var slutt på denne tida.
i Orknøyingasoga (kap. 8) er det opplyst at i dette slaget miste begge brørne Arnkjell og Erlend livet, saman med Eirik Blodøks.
Referanseside | Føregjengar | O r k n ø y j a r l | Etterkomar | Tilleggsopplysningar |
---|---|---|---|---|
Orknøyjarlane | Einar Ragnvaldsson | Arnkjell Einarsson Samstyre: Erlend Einarsson Torfinn Einarsson |
Arnfinn Torfinnsson | - |
Referansar
endre- ↑ Orknøyingasoga omsett av Gustav Indrebø (Oslo 1929)
- ↑ Soga om Håkon den gode frå heimskringla.no omsett av S. Schjött (1900)
- ↑ Soga om Olav den heilage frå heimskringla.no omsett av S. Schjött (1900)
- ↑ Landnåmaboka frå snerpa.is (kafli 74) om Tordis, dotter til Torv-Einar
- ↑ Anglo-Saxon England s.362, av Sir F. Stenton (1971)
- ↑ "Stainmore, battle of," Oxford Reference
- ↑ The Anglo-Saxon Chronicle Online Medieval and Classical Library
Bakgrunnsstoff
endre- Orknøyingenes saga omsett av Anne Holtsmark (Oslo 1970)
- Eirik 1 Haraldsson Blodøks Norsk biografisk leksikon