Alpha Condé
Alpha Condé (fødd 4. mars 1938 i Boké i Guinée maritime) er ein guineansk politikar for Rassemblement du Peuple Guinéen som var president i Guinea frå desember 2010 til han blei styrta i eit statskupp i september 2021.
| Alpha Condé | |||
 | |||
| Fødd | 4. mars 1938 (86 år) Boké | ||
|---|---|---|---|
| Statsborgar av | Guinea | ||
| Yrke | politikar, skribent | ||
| Institusjonar | Universitetet i Paris | ||
| Utdanna ved | Université Panthéon-Sorbonne Russlands folkevennskapsuniversitet | ||
| Ektefelle | Djené Kaba Condé | ||
| Alle verv |
| ||
Liv og virke
endreBakgrunn
endreAlpha Condé blei fødd i den franske kolonien Guinea av foreldre frå Øvre Volta (noverande Burkina Faso). Han flytta til Frankrike då han var femten år. Der var han ifølgje tilhengjarane sine aktiv i Den nasjonale unionen for høgare utdanning (SNESUP), Foreininga for guineanske studentar i Frankrike (AEGF), og Føderasjonen for svarte afrikanske studentar i Frankrike (FEANF). Han har hevda å ha vore eksekutivkoordinator for Afrikanske nasjonale grupper (NG) frå 1967 til 1975, med ansvar for oppsynet med direktoratet til FEANF.[1]
Condé hevda å ha skrive ei masteroppgåve i politologi, Le P.D.G. et le peuple de Guinée, i 1965.[2]
Politisk virke
endreI fleire tiår var Condé i opposisjon til dei vekslande regima i landet. Han stilte til val mot sitjande president Lansana Conté i presidentvala i 1993 og 1998.
President
endreI presidentvalet i Guinea i 2010 blei Condé vald til president i andre valomgang.[3]
Condé blei attvald i 2015 med 57,85 prosent av røystene, mot 31,44 prosent for rivalen Cellou Dalein Diallo.[4] Han gjekk då inn i sin andre presidentperiode, som var det grunnlova maksimalt tillet.
I mars 2020 blei det halde ei folkeavrøysting om grunnlovsendringar der endring av presidentperioden frå fem til seks år var blant forslaga, saman med nullstilling av avgrensinga på to samanhengjande presidentperiodar.[5] 89,76 prosent av veljarane støtta grunnlovsendringane.[6] Opposisjonen boikotta folkeavrøystinga. Det blei halde presidentval 18. oktober 2020, der Condé stilte på nytt. Han vann valet med 59,5 prosent av røystene og fekk dimed ein tredje presidentperiode.[7] Motkandidaten Cellou Dalein Diallo, som fekk 33,5 prosent av røystene, hevda valet var prega av valfusk. Det var uro med tap av menneskeliv i samband med presidentvalet.[7]
Den 5. september 2021 gjennomførte militæret eit statskupp mot styresmaktene i Guinea.[8][9] Båe president Condé og statsminister Ibrahima Kassory Fofana blei avsette.[10] Condé blei også fengsla.[11] Leiaren for kuppet, oberstløytnant Mamady Doumbouya, blei tatt i eid som fungerande president 1. oktober 2021.[12]
Den 9. desember 2022 publiserte det amerikanske finansdepartementet ei liste over meir enn førti personar som er målretta for sanksjonar for korrupsjonshandlingar og brot på menneskerettane, blant dei Alpha Condé.[13]
Kjelder
endre- ↑ «President of Guinea - Alpha Condé». Guinée Ministère de la justice (på fransk). Arkivert frå originalen 15. oktober 2021. Henta 15. september 2021.
- ↑ Le P.D.G. et le peuple de Guinée. OCLC 26537950.
- ↑ Samb, Saliou (15. november 2010). «Alpha Conde wins Guinea vote». Reuters. Henta 31. juli 2015.
- ↑ «IFES Election Guide | Elections: Guinea President 2015». www.electionguide.org. Henta 25. oktober 2020.
- ↑ «Guinea votes on law that could let president stay on for 12 more years». The Guardian (på engelsk). 22. mars 2020. ISSN 0261-3077. Henta 25. oktober 2020.
- ↑ Konstitusjonsdomstolens beslutning (PDF), 3. april 2020, arkivert frå originalen (PDF) 13. september 2020
- ↑ 7,0 7,1 «Guinea elections: Alpha Condé wins third term amid violent protests». BBC News (på engelsk). 24. oktober 2020. Henta 25. oktober 2020.
- ↑ «Guinée : tentative de coup d’État en cours à Conakry». Jeune Afrique (på fransk). 5. september 2021. Henta 5. september 2021.
- ↑ «Elite Guinea army unit says it has toppled president». Reuters. 6. september 2021. Arkivert frå originalen 5. september 2021.
- ↑ Bah, Youssouf; Paquette, Danielle (5. september 2021). «Guinea's president is detained in apparent military takeover». The Washington Post. Henta 5. september 2021.
- ↑ «Guinea's junta says ousted leader Alpha Condé has returned home». RFI (på engelsk). 30. november 2021. Henta 2. desember 2021.
- ↑ «Guinea coup leader Mamady Doumbouya sworn in as interim president». Al Jazeera. 1. oktober 2021.
- ↑ «Mali – Guinée : Alpha Condé et Karim Keïta sous sanctions des États-Unis». Jeune Afrique (på fransk). 9. desember 2022. Henta 29. juli 2023.
- Denne artikkelen bygger på «Alpha Condé» frå Wikipedia på bokmål, den 9. oktober 2024.