Dei 24 historieverka

Dei 24 historieverka (kinesisk skrift 二十四史, pinyin Èrshísì Shǐ, Wade-Giles Erhshihszu Shih) er ei klassisk samling kinesiske historiekrøniker som strekkjer seg så langt attende som skildringar av 3000-talet f.Kr. og fram til Mingdynastiet på 1600-talet. Dei omfattar samanlagt over 3 000 skriftrullar og er blitt laga på oppdrag av ulike herskarar gjennom hundreåra.

Utvikling

Omgrepet, og grupperinga i 24 verk, stammar frå året 1775, det 40. regjeringsåret til Qianlong-keisaren. Det var på den tida at det siste verkte, som tok for seg Mingdynastiet, blei gjennomarbeidd. Dette året kom det òg ut ei samleutgåve med alle 24 verka.

Dei 24 verka tek tilsynelatande for seg kvart sitt dynasti (eventuelt kvar sin delperiode), men dei er ofte overlappande. Her finst opplysingar om veksten og falla til dynastia og om politikk, økonomi, militærvesen og kultur i dei. På systematisk vis skildrar dei dynastiovergangane, viktige personlegdomar, vitskap, teknikk, kunst, litteratur, inndelinga av landet i administrative einingar, lovgjeving og utanrikspolitikk.

Systematikken til verka

Som regel består historieverka av tre delar:^[1]

Annalen (tradisjonell kinesisk 紀, pinyin jì tradisjonell kinesisk 紀, pinyin jì: ; : (kronologi)
Traktatar (tradisjonell kinesisk 誌, pinyin zhì tradisjonell kinesisk 誌, pinyin zhì: ; : ) (t.d. embetsordning, riksgeografi)
Biografiar (tradisjonell kinesisk 列傳, pinyin lièzhuàn tradisjonell kinesisk 列傳, pinyin lièzhuàn: ; : ) (som den mest omfangsrike og viktigaste delen)

Dei 24 verka

Verk	Forfattarar	Ferdigstilt år	Kategorisering
Shiji	Sima Qian	91 f.Kr.	Dei fire tidlege historieverka (前四史)
Hanshu	Ban Gu	82
Sanguo Zhi	Chen Shou	289
Hou Hanshu	Fan Ye	445
Songshu	Shen Yue	488
Qishu	Xiao Zixian	537
Weishu	Wei Shou	554
Liangshu	Yao Silian	636	Dei åtte Tang-verka (唐初八史)
Chenshu	Yao Silian	636
Bei Qi-shu	Li Baiyao	636
Zhoushu	Linghu Defen	636
Suishu	Wei Zheng	636
Jinshu	Fang Xuanling	648
Nanshi	Li Yanshou	659
Beishi	Li Yanshou	659
Tangshu	Liu Xu	945
Jiu Wudaishi	Xue Juzheng	974
Xin Jiu Wudaishi	Ouyang Xiu	1053
Xin Tangshu	Ouyang Xiu	1060
Liaoshi	Toktoghan	1345	Dei tre yuan-verka (元末三史)
Jinshi	Toktoghan	1345
Songshi	Toktoghan	1345
Yuanshi	Song Lian	1370
Mingshi	Zhang Tingyu	1739

Kjelder

↑ «Hamburger China-Notizen NF 24 vom 5. Februar 2007 (PDF; 345 kB), 1 Seite» (PDF). Arkivert frå originalen (PDF) 14. januar 2014. Henta 13. januar 2014.

Denne artikkelen bygger på «De 24 historieverk» frå Wikipedia på bokmål, den 4. september 2020.

Litteratur

Endymion Porter Wilkinson: Chinese history: a manual, Harvard-Yenching Institute monograph series, 0073-084X ; 52, 2000, Harvard University Press, ISBN: 0-674-00247-4

[1] «Hamburger China-Notizen NF 24 vom 5. Februar 2007 (PDF; 345 kB), 1 Seite» (PDF). Arkivert frå originalen (PDF) 14. januar 2014. Henta 13. januar 2014.

[1]