Eduard Sjevardnadze

Eduard Sjevardnadze (25. januar 1928–7. juli 2014) var ein sovjetisk og georgisk politikar. Han var utanriksminister i Sovjetunionen i tida 1985-90 og president i Georgia frå 1995 til 2003.

Eduard Sjevardnadze georgisk ედუარდ შევარდნაძე
Fødd	25. januar 1928 Mamati
Død	7. juli 2014 (86 år)
Statsborgar av	Sovjetunionen, Georgia
Parti	Sovjetunionens kommunistiske parti
Yrke	politikar, diplomat
Ektefelle	Nanuli Shevardnadze
Medlem	Sentralkomiteen i det sovjetiske kommunistpartiet Politbyrået i Sovjetunionen
Alle verv	Georgias president (1995–2003) Sovjetunionens utenriksdepartement (1991–1991) Sovjetunionens utenriksdepartement (1985–1991) førstesekretær i Georgias kommunistparti (1972–1985) medlem av Sovjetunionens øverste sovjet

Politisk karriere i Sovjetunionen 1948-1990

Eduard Sjevardnadze vart fødd i Mamati i Georgia. Han starta si politiske karriere i Sovjetunionen, først i den georgiske sovjetrepublikken, seinare på sentralt nivå. I 1948 gjekk han inn i kommunistpartiet der han klatra i gradene. I 1959 blei han vald til medlem av Georgias Øvste Sovjet. I 1965 blei han georgisk minister med ansvar for offentleg orden, eit embete han hadde til 1972. Han hadde då rang av politigeneral. I 1972 blei han førstesekretær i Georgias Kommunistparti og dermed den øvste leiaren i sovjetrepublikken Georgia. Som leiar i republikken var han ansvarleg for at det blei slått ned på opposisjonelle og nasjonalistar. I 1976 blei Sjevardnadze innvald i Sentralkomiteen i Sovjetunionen og i 1978 forfremma til kandidat i Politbyrået. Frå 1985 til 1990 var Sjevardnadze sovjetisk utanriksminister.

Politisk karriere i Georgia 1992-2003

Etter at Sovjetunionen hadde gått i oppløysing vende han tilbake til Georgia, som no var blitt sjølvstendig, og gjekk inn i politikken der. Då president Zviad Gamsakhurdia, som Sjevardnadze hadde fått fengsla på 1970-talet, blei tvungen til å gå av i eit kupp i januar 1992, blei Sjevardnadze utnemnd til leiar av statsrådet som overtok makta. Presidentembetet blei tre år seinare gjenoppretta og Sjevardnadze stilte til val. Han blei vald til president med over 70 prosent av stemmene i november 1995 og sikra seg ny periode ved valet i april 2000, truleg etter valfusk. Under den såkalla Roserevolusjonen i november 2003 blei han tvungen til å gå av.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Eduard Sjevardnadse» frå Wikipedia på bokmål, den 11. februar 2010.