Grautrim
Grautrim (svensk grötrim) er eit enkelt rim som tradisjonelt blir framført ved grautmåltid, særleg på julaftan.[1] Skikken er best kjend frå Sverige.[2]
Grautrim var ei form for bordrim som erstatta eldre leverrim.[3] Dette var rim ein framførte under levermåltid, og var opphavleg ein overklasseskikk.[2] Dei breidde seg blant den svenske allmogen på 1700-talet.[2] Grautrimskikken blei nytta både til høgtider som jul og påske og ved feiringar av bryllaup, barnedåp og andre festar. Han blei så teken opp att av høgare svenske samfunnslag då dei ønska ei meir autentisk julefeiring.[2] På 1800-talet blei det gjeve ut bøker med grautrim retta mot borgarskapet, som Oumbärligt vademecum för julklappsgifvare, eller tredje samlingen splitter nya verser till julklappar och rim öfver gröt.[2]
Grautrima er mindre kjende frå Noreg, men er omtalt i bruk på 1800-talet av Eilert Sundt[4] og av Thrond S. Haukenæs, som skildrar grautrim i eit bryllaup:[5]
- I anledning bruragrauten paa den 3dje dag blev der af hver enkelt efter kjøgemesterens opfordring frembragt korte smaa rim. Køgemesteren rimede først og saa de øvrige; kun bruden blev fritagen derfor. Som en prøve paa disse rim kan her anføres:
- Grauten er fin.
- Gid han var i magen min.[2]
Kjelder
endre- ↑ «Grötrim», Svenska Akademiens ordbok
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Thomas Reinertsen Berg (11. desember 2015), «Et rim til grøten», Morgenbladet, arkivert frå originalen 2. februar 2017, henta 22. januar 2017
- ↑ «Lever-rim», Svenska Akademiens ordbok
- ↑ I Folkevennen 1857
- ↑ Thrond S. Haukenæs: Natur, folkeliv og folketro paa Voss og Vossestranden (1896)
- Denne artikkelen bygger på «Grötrim» frå Wikipedia på svensk, den 22. januar 2017.
- Wikipedia på svensk oppgav desse kjeldene: