Katalysator
stoff som aukar den kjemiske reaksjonsfarten
Ein katalysator er eit stoff som får ein kjemisk reaksjon til å gå raskare utan at han er med i produktet.
Ei generell reaksjonslikning er:
A + B + C → AB + C
der A og B er reaktantar, AB er produkt og C er katalysatoren. Utan katalysator er reaksjonen:
A + B → AB
Ein katalysatoren verkar ved å seinka aktiveringsenergien for reaksjonen. Dette kan skje ved at han stabiliserar transisjonstilstanden. Katalysatorar påverkar ikkje likevekter, da reaksjonsfarten vert endra i begge retningar.
Mange metall kan brukast som katalysatorar. Enzym er biologiske katalysatorar.
Katalysatorar i bilar fører mellom anna til meir effektiv omdanning av karbonmonoksid til karbondioksid.
