Q

Egyptisk hieroglyf wj	Fønikisk qof	Gresk qoppa	Etruskisk Q	Romersk Q

Q er den 17. bokstaven i det latinske alfabetet.

Soge

Q stammar frå den greske bokstaven qoppa (Ϙ, ϙ), som er avleidd frå fønikisk qof. Tidleg i gresk antikk brukte ein tidvis bokstaven som k-lyd framfor o og u. Han blei ikkje brukt som bokstav i klassisk gresk. Etruskarane og seinare romarane kalla bokstaven qu og brukte han først framfor o og u, der han kunne uttrykka k- eller g-lyd. Sidan blei han berre brukt framfor u.

Stor og liten q i grotesk form (venstre) og med serif.

Moderne bruk

I dei fleste moderne europeiske språk blir q nesten berre brukt framfor u, og uttrykker konsonantgruppa /kw/. På dei nordiske språka blei q brukt saman med u eller v fram til første halvdelen av 1800-talet. Stavingsreformer erstatta han med k, og q er i dag nesten ikkje brukt i nordisk, bortsett frå i særnamn.

Q kan visa til

• Q-verdien til ein resonans
• Q, i fysikken vanleg symbol for elektrisk lading, for varmeenergi og for frigjort kinetisk energi i ein kjernereaksjon. Energien, Q-verdien, er positiv når energi som har vore bunden i atomkjernane som reagerer, går over til varme.
• Q er i matematikk mengda av alle rasjonale tal.
• ein rollefigur i bøkene og filmane om James Bond
• det britiske musikkmagasinet Q
• q er symbol for den britiske masseininga quintal.
• fleire forkortingar av latinske ord og namn, til dømes Quintus, quaestor, quartus.

Alfabetet
A	B	C	D	E
F	G	H	I	J
K	L	M	N	O
P	Q	R	S	T
U	V	W	X	Y
Z	Æ	Ø	Å

Kjelder

• «Q – bokstaven» i Store norske leksikon, snl.no.

• Denne artikkelen bygger på «Q» frå Wikipedia på engelsk, den 2. juni 2010.