Constanța
Constanța (/kon'stan.ʦa/; historisk namn Tomis, gresk Κωνστάντια, Konstándia, tyrkisk Köstence, bulgarsk Кюстенджа, Kjustendzja) er den eldste byen i Romania og administrasjonssete i Constanța fylke. Constanța har den største hamna ved Svartehavet og ei av dei største i Europa.
| Constanța | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Plassering | |||
  | |||
| Styresmakter | |||
| Land |  Romania
| ||
| Fylke | Constanța | ||
| Borgarmeister | Radu Ștefan Mazăre | ||
| Geografi | |||
| Flatevidd - By - Storbyområde |
124,89 km² 1108.78 km² | ||
| Innbyggjarar[1] - Totalt (2021) - folketettleik - Storbyområde |
263 688 2 111,4 /km² 416 628 | ||
| Koordinatar | 44°10′24″N 28°38′18″E / 44.17333°N 28.63833°E | ||
| Høgd over havet | 25 moh. | ||
| Tidssone - Ved sommartid |
EET (UTC+2) EEST (UTC+3) | ||
| Diverse annan informasjon | |||
| Postnummer | 900xxx | ||
| Nettstad: www.primaria-constanta.ro | |||
Constanța er den fjerde største byen i Romania med noko over 260 000 innbyggjarar. I storbyområdet rundt bur det nesten 420 000 innbyggjarar.
Historie
endreEin har funne fleire inskripsjonar rundt om i byen som viser at Constanța ligg der den greske byen Tomis ein gong stod. Tomis (òg kalla Tomi) var ein gresk koloni i provinsen Vesle-Skythia ved kysten av Svartehavet. Han vart grunnlagd rundt år 500 f.Kr. for ein kunne drive handel i området. Truleg kjem namnet frå det greske ordet Τόμη som tyder «bit, stykke».
I år 29 f.Kr. erobra romarane regionen frå Odryses og annekterte områda heilt til Donau og gav det namnet Limes Scythicus.
I år 8 e.Kr. vart den romerske diktaren Ovid (43 f.Kr.-17) vist bort hit av Augustus og døydde her åtte år seinare. Ovid skreiv fleire dikt om Tomis og ein statue av han står ved Ovidplassen (Piața Ovidiu) i Constanța, føre Det historiske museumet.
Byen vart etter kvart ein del av provinsen Moesia, og etter Diocletian, i Skythia Minor, der han var ein metropol. Etter at Romarriket vart delt kom Tomis inn under Austromarriket. Under Maurice sine felttog på Balkan vart Tomis omleira av avarar vinteren 597/598.
Tomis vart seinare gjeve namnet Constantiana til ære for Constantia, halvsystera til Constantin den store (274-337). Den tidlegaste kjende bruken av dette namnet var «Κωνστάντια» («Konstantia») i 950. Byen låg på sjøsida av den store Trajanmuren og var omkransa av festningsverk.
Etter at byen vart ein del av Det bulgarske riket, så dei sjølvstendige fyrstedøma Dobrotitsa/Dobrotici og Valakia under Mircea I av Valakia kom Constanța inn under Det osmanske riket rundt 1419.
Ei jernbanelinje frå Constanța til Cernavodă opna i 1860. Trass i øydeleggingane som jernbanearbeidarane gjorde er det framleis mange restar igjen av murar og søyler frå antikken. Ein imponerande offentleg bygning, som ein meiner kan ha vore eit portbygg, er grave ut og inneheld nokre av dei lengste mosaikkveggane i verda.
Etter den rumenske sjølvstendekrigen i 1878 vart Constanța og resten av Nord-Dobrujdsa avstått av Det osmanske riket til Romania. Byen vart den viktigaste hamnebyen i Romania og mellomstasjon for eksport ut av Romania.
22. oktober 1916, under den første verdskrigen, vart Constanța okkupert av Sentralmaktene (tyske, tyrkiske og bulgarske troppar). Etter Bucurestitraktaten i mai 1918, ein avtale som aldri vart ratifisert av Romania, delte Sentralmaktene kontrollen over Constanța. Byen vart frigjeve av allierte troppar i 1918 etter ein suksessrik offensiv på Thessaloníki-fronten som slo Bulgaria ut av krigen.
Busetnader
endre
Constanța er ein municipiu (større bykommune) med desse busetnadane:
| Folketal 2011[2] | Folketal 2021[1] | |
|---|---|---|
| Constanța | 278 742 | 255 302 |
| Mamaia | 132 | 441 |
| Palazu Mare | 4 998 | 7 945 |
Storbyområde
endreStorbyområdet til Constanța omfattar Constanța og 15 andre kommunar, med eit samla folketal på 416 628.[3][4]
| Kommune | Folketal 2021[1] | |
|---|---|---|
| Constanța | municipiu | 255 302 |
| Eforie | oraș | 8 630 |
| Murfatlar | oraș | 9 173 |
| Năvodari | oraș | 34 398 |
| Ovidiu | oraș | 13 968 |
| Techirghiol | oraș | 8 081 |
| 23 August | comună | 5 178 |
| Agigea | comună | 8 722 |
| Corbu | comună | 5 727 |
| Costinești | comună | 3 121 |
| Cumpăna | comună | 14 757 |
| Lumina | comună | 10 770 |
| Mihail Kogălniceanu | comună | 9 103 |
| Poarta Albă | comună | 5 587 |
| Tuzla | comună | 6 4946 |
| Valu lui Traian | comună | 12 617 |
| Total | 416 628 |
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Constanța» frå Wikipedia på engelsk, den 8. juli 2008.
Referansar
endre- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Populația rezidentă (Sexe, Județe, Municipii, orașe și comune*, Sate*) (Busett befolkning (kjønn, fylke, municipiu, oraș og comună, landsby))». Institutul Național de Statistică (Det nasjonale instituttet for statistikk). 1. desember 2021. Henta 20. september 2023.
- ↑ «Populatia stabila (rezidenta) pe judete, categorii de localitati, municipii, orase, comune si localitati componente ('Stabil befolkning (busett) etter fylke, lokalitetskategoriar, municipiu, oraș, comună og komponentlokalitetar')». Institutul Național de Statistică ('Det nasjonale instituttet for statistikk'). 31. oktober 2011. Henta 15. februar 2023.
- ↑ «Zona Metropolitană Constanța». Zona Metropolitană Constanța. Henta 15. februar 2023.
- ↑ «Noi clarificări de la autorități despre cele 22 de zone metropolitane din România (Nye avklaringar frå styresmaktene om dei 22 storbyområda i Romania)». Libertatea. 22. mai 2020. Henta 27. oktober 2022.
Bakgrunnsstoff
endre- Offisiell side Arkivert 2004-07-24 ved Wayback Machine.
- Kart
- Presentasjonsvideo av Constanța