Dâmboviţa

Dâmboviţa er ei elv i Romania. Ho startar der elvane Valea Vladului og Boarcăşu renn saman i Făgăraşfjella. Frå her renn ho sørover og gjennom Bucureşti før ho munnar ut i Argeş etter 258 km, nær Budeşti, i Călăraşi fylke. Dâmboviţa fylke er kalla opp etter elva.

Dâmboviţa
elv
Dâmboviţa i Măneşti, Dâmboviţa fylke
Land	Romania
Nedslagsfelt	2 837 km²
Renn gjennom	Bucureşti
Lengd	286 km
Kjelde	Făgăraşfjella der elvane Valea Vladului og Boarcăşu renn saman
- høgd	2 100 moh.
Munning	Argeş i Bucureşti
Kart over Dâmboviţa
Wikimedia Commons: Dâmbovița River

Dâmboviţa i Bucureşti

I fleire hundreår var Dâmboviţa den viktigaste drikkevasskjelda til Bucureşti. Det var fleire vassbrønnar, men det meste av vatnet i Bucureşti vart distribuert av vassberarar.

I gamle soger frå Bucureşti vert vatnet i Dâmboviţa omtalt som «søtt», og sjølv på byrjinga av 1700-talet omtalte Anton Maria del Chiaro elva som «lett og rein». Mot slutten av hundreåret voks byen og elva vart forureina. Derfor trong ein akveduktar for å føre reint vatn til byen. Dei tidlegaste akveduktane vart bygd under fyrst Alexander Ypsilantis.

Det vart bygd mange vassmøller langs Dâmboviţa, dei fleste av dei eigd av fyrsten, klostera eller bojarar.

Dâmboviţa hadde tidlegare to sideelvar i Bucureşti:

• Dâmbovicioara, på høgresida, som truleg rann i området der gata Sfiinţii Apostoli ligg i dag.
• Bucureştioara, som rann frå eit tjern der Grădina Icoanei i dag er.

I tillegg var det ei grein av elva kalla Gârliţa, som forma øya Ostrovu.

Dâmboviţa førte ofte til flaum i Bucureşti, særleg på den lågare venstrebreidda. Etter storflaumen i 1775 gav Ypsilantis ordre om å byggje ein kanal for å hindre eller minske framtidige flaumar. I 1813 avgjorde fyrst Jean Georges Caradja at elveleiet skulle reinsast. Delen av elva som renn gjennom hovudstaden vart kanalisert to gonger, først i 1883 (for å hindre flaum) og så seint i 1970-åra i samband med ombygging av sentrumsområde og bygginga av Bucureşti Metro.

Det har aldri vore mogeleg med skipsfart på Dâmboviţa, men det vart gjort mislukka forsøk med båtar på elva i 1902.

Tidleg i historia si eksisterte det eit par bruer over Dâmboviţa i Bucureşti. I dag er det om lag eit dusin bruer over elva i hovudstaden.

Byar og landsbyar

Elva renn gjennom følgjande byar og landsbyar i Romania:

• Dragoslavele
• Malu cu Flori
• Cândeşti
• Vulcana-Băi
• Voineşti
• Măneşti
• Dragomireşti
• Lucieni
• Nucet
• Conteşti
• Lunguleţu
• Bucureşti
• Plătăreşti
• Vasilaţi
• Budeşti

Galleri

• 

  Kanalisering av Dâmboviţa i Bucureşti

• 

  Dâmboviţa i Bucureşti, akvarell av Amedeo Preziosi

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Dâmboviţa River» frå Wikipedia på engelsk, den 4. juli 2008.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
• Ştefan Ionescu, Bucureştii în vremea fanarioţilor, Editura Dacia, Cluj, 1974. p.28-30
• Florian Georgescu et al. Istoria Oraşului Bucureşti, Muzeul de Istorie a Oraşului Bucureşti, 1965.
• Trasee turistice - judeţul Argeş [1]
• Trasee turistice - judeţul Dâmboviţa [2]
• Trasee turistice - judeţul Ilfov [3]

Kjelder i teksten