Lipizzanar
Lipizzanar er ein hesterase frå Austerrike. Rasen er tett knytt til Den spanske rideskulen i Wien, og til stutteriet i Lipica i noverande Slovenia.
Skildring endre
Lipizzanaren vert oftast fødd grå eller brun, men skiftar gradvis farge fram til han er heilt kvit. Dette kan ta så lang tid som 10-12 år, men det varierer. Fargen vert kalla avbleikbar skimmel. Lipizzanaren er ein mellomstor hest, rundt 145-155 cm i mankehøgd.
Historie endre
Lipizzanaren er særleg knytt til stutteriet i Lipizza (no Lipica i Slovenia), som var ein del av Austerrike på den tida då hesterasen vart til. Lipizzanaren vart fyrst alt fram av fyrstehuset Habsburg for bruk mellom anna i krig og ved hoffet. 1580 vert rekna som årstalet då rasen lipizzaner vart grunnlagd. Hestar frå den spanske halvøya vart brukt i avlen, og alle lippizanarar i dag stammar frå spanske linjer. Seinare har også italienske, tyske, danske og arabiske hingstar vorte brukt i lipizzaneravlen.
Førekomst endre
Det finst mindre enn 3000 lipizzanarar i verda, så rasen vert rekna som sjeldan.
Bruk endre
Lippizanaren er mest kjend som dressurhest ved Den spanske rideskulen i Wien. Han vert også nytta ved andre rideskular, og er mykje nytta som sirkushest.
Hesten er kjend for ulike øvingar, mellom anna:
- Levade: Hesten reiser seg på bakbeina og held kroppen i 30 graders vinkel, noko som krev stor styrke i bakbeina. I ei liknande, mindre krevjande øving, pesade, reiser hesten seg til 45 graders vinkel.
- Courbette: Hesten står på bakføtene og hoppar.
- Capriole: Hopp på staden der framføtene blir bøygde inn under hesten medan han sparkar bakut i toppen av spranget.
- Croupade: Forløpar til capriole. Både fram- og bakføter blir bøygde inn under hesten i spranget.
- Ballotade: Forløpar til capriole. Hesten sparkar ikkje bakut, men ein kan sjå hesteskorne på bakføtene om ein står bak hesten når han hoppar.
Bakgrunnsstoff endre
Kjelder endre
- Delar av denne artikkelen bygger på «Lipizzan» frå Wikipedia på engelsk, den 17. april 2012.
