Mazo de la Roche

Mazo de la Roche (15. januar 1879–12. juli 1961) var ein kanadisk forfattar. Ho er mest kjend for den populære Jalna-serien, som utkom frå 1927 til 1958 i 16 bind.

Mazo de la Roche
Pseudonym	Mazo de la Roche
Statsborgarskap	Canada
Fødd	15. januar 1879 Newmarket
Død	12. juli 1961 (82 år) Toronto
Yrke	romanforfattar, skribent, skodespelforfattar, novelleforfattar
Far	William Richmond Roche
Mazo de la Roche på Commons

Bakgrunn

Mazo de la Roche var einaste barn av seljaren William Roche og Alberta (Lundy) Roche. Ho hadde ein einsam oppvekst og familien flytta ofte. Ho fann tilflukt i bøker, og utvikla si eiga fantasiverd kalla «The Play», som ho utvikla med personar og hendingar. Ho var berre ni då ho skreiv si første novelle.

Då ho var sju år gammal adopterte foreldra hennar den yngre kusina Caroline Clement, som hadde mista foreldra. Ho lét seg trekka inn i Mazo si fantasiverd, og vart etterkvart lispartnaren hennar. Paret levde eit tilbaketrekt liv. I 1931 adopterte Roche/Clement to barn. Eit søskenpar som hadde vorte foreldrelause, foreldra til barna hadde vore vener av Roche og Clement.

Ein av bustadene til familien i Mazos barndom var i nærleiken av ein større gard, drive som hobbybruk av ein rikmann. Det var utor denne staden at ho byrja å utvikla historiene som vart til Jalna-serien. Herregarden Benares Historic House i Clarkson i Ontario blir rekna for å vera denne staden, og staden blir no forvalta av Ontario Museum Association. Ein park i nærleiken har fått namnet Whiteoaks, henta frå serien.

Heimen til de la Roche i 3590 Bayview Avenue i Toronto vart i 1975 kjøpt av The Zoroastrian Society of Ontario, som bruker huset som forsamlingshus.

Eit tilbakevendande spørsmål er uttala av namnet. Det skal uttalast may'zo og rosh.

Forfattarskap

Den første forteljinga hennar vart publisert i Munsey's Magazine i 1902, men skriving som karriere byrja ho med først etter at faren var død. Dei to første romanane hennar, Possession (1923) og Delight (1926), var romantiske forteljingar som gjorde lite inntrykk på kritikarane og bokkjøparane.

Den tredje romanen ho skreiv var Jalna. Den sende ho inn til tidsskriftet Atlantic Monthly i USA, der ho vann ein pris på 10 000 dollar for han. Sigeren i romankonkurransen og den følgjande utgjevinga gav forfattaren – som då var 48 år gammal – både ære, ry og inntekter. Serien vart ein suksess, og ho skreiv etterkvart 16 bøker i Jalna-serien, eller Whiteoak-krønikene. Serien skildrar Whiteoak-familiens liv gjennom 100 år, frå 1854 til 1954 Romanane vart ikkje skrivne i kronologisk orden, og kvar av dei kan lesast som ei sjølvstendig forteljing.

Enkelte kritikarar har påpeika likskapar mellom Roche si eiga familiehistorie og opp- og nedgangen til Whiteoak-familien. Det blir òg antyda at Finch i Finch's Fortune har fleire likskapstrekk med forfattaren.

Serien har selt i meir enn 11 millionar eksemplar gjennom utgåver på ei lang rekke språk. Serien er filmatisert 2 gonger.

Jalnaserien

Nr	Utgjeve år	Originaltittel	Norsk omsetjing
1	1944	Building of Jalna	Jalna blir til
2	1960	Morning at Jalna	Morgen på Jalna
3	1949	Mary Wakefield	Mary Wakefield
4	1935	Young Renny	Ungdom og galskap; først utgitt som De unge på Jalna
5	1940	Whiteoak Heritage	Renny
6	1953	The Whiteoak Brothers	Gull og kjærlighet
7	1927	Jalna	Hans brors hustru; først utgitt som Jalna
8	1929	Whiteoaks (Whiteoaks of Jalna)	Den gamle herregården, først utgitt som Familien på Jalna
9	1932	Finch's Fortune	Ung kjærlighet, først utgitt som Finch's formue
10	1933	The Master of Jalna	Herren til Jalna; først utgitt som Herren på Jalna
11	1936	Whiteoak Harvest	Flukt og forsoning, først utgitt som Vinter på Jalna
12	1941	Wakefield's Course	Farlig forelskelse
13	1946	Return to Jalna	Hjem fra krigen
14	1951	Renny's Daughter	Rennys datter
15	1954	Variable Winds at Jalna	Sol og skyer over Jalna
16	1958	Centenary at Jalna	Jubileum på Jalna

Serien er omsett til norsk av Liv Malling, og er utgjeven fleire gonger: 1934-60, 1962, 1974, 1976, 1980, 1987. Ho har også skrive andre bøker.

Filmatiseringar

• Jalna frå 1935, basert på romanen.
• The Whiteoaks of Jalna, 1972, ein tv-serie frå CBC i tretten timelange episodar.
• Jalna, 2004, tv-serie frå France 2, 8 episodar på 90 minutt.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Mazo de la Roche» frå Wikipedia på bokmål, den 16. juli 2022.