Transformator er ein elektomagnetisk komponent som vert nytta for impedansetransformasjon, som tilsvarar at spenninga eller straumen vert transformert opp eller ned. Om spenninga vert transformert opp vert straumen transformert ned, eller motsett.

Fig. 1 Døme på små effekttransformatorar.

Grunnleggande oppbygging og verkemåte endre

 
Fig. 2 Transformator.

Transformatorar er bygd opp med to galvanisk isolerte krinsar som er kopla saman med ein magnetisk fluks. Dei to krinsane, som vert kalla primærkrins og sekundærkrins, har kvar sin spole som er vikla rundt eit materiale med liten reluktans (kalla transformatorkjernen), som den magnetiske fluksen fylgjer, Fig. 2.

Fluksen i den magnetiske krinsen

 

der N1 er vinningstalet i primærspolen, i er straumen i primærspolen og   er reluktansen til transformatorkjernen. Fluksen fylgjer den magnetiske leiaren (transformatorkjernen), slik at same fluksen går gjennom begge spolane. I sekundærkrinsen induserer fluksen (i fylgje Faradys lov) ei spenning

 

der N2 er vinningstalet i sekundærviklinga og   er den tidsderiverte av fluksen. Forholdet mellom spenningane i sekundær- og primærkrinsen kan difor uttrykkast

 

Ideell transformator endre

Ein ideell transformator er ein forenkla modell av ein transformator som ikkje har tap. Fig. 3 syner ein ideell transformator med ein lastimpedans   i sekundærkrinsen. Straumen i lastmotstanden

 

Ein ideell transformator har ikkje tap, så effekten i sekundærkrinsen må vera lik effekten i primærkrinsen:

 

som er det same som at

 

Ved å kombinera likningane kjem ein fram til fylgjande samanhengar for ein ideell transformator:

 

Om   vert spenninga transformert opp ( ) og straumen vert transformert ned ( ).

Lastimpedansen sett frå primærsida kan uttrykkast

 

På same måte kan kildeimpedanse   sett frå sekundærsida uttrykkast

 

Ein ser at spenningar og straumar vert transformerte med omsettingsforholdet  , medan impedansar vert transformerte med kvadratet av omsetningsforholdet.

Ulike typar transfomatorar endre

Effekttransformatorar endre

Signaltransformatorar endre

  Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.