Spole

Ein spole, også kalla induktor, er ein passiv elektronisk komponent som lagrar energi i eit magnetisk felt.

Magnetisk felt rundt ein spole.

Fysiske eigenskapar

Oppbygging

Spolen er laga ved å surre til dømes ein tynn isolert kopartråd rundt ei kjerne av luft eller jern. Den fysiske eigenskapen til spolen ein ynskjer å utnytte i ein elektronisk krets er induktans. Om ein nyttar ei jernkjerne i spolen vil induktansen auke.

Energi

Energien som vert lagra i ein spole er gjeven ut frå denne formelen:

$E_{\mathrm {lagra} }={1 \over 2}LI^{2}$, der $I$ er straumen i Ampere gjennom spolen, og $L$ er induktiviteten til spolen gjeven i Henry.

Bruk i kretsar

Ein spole oppfører seg ulikt om det vert sendt likestraum (DC) eller vekselstraum (AC) gjennom han. Spolen vil leie likestraum upåverka (oppføre seg som ei kortslutning) gjennom seg, men vil prøve å hindre vekselstraum med høgare frekvensar å komme gjennom. Spolen vil sette opp ei spenning over seg gjeve av denne differensial-likninga

$v(t)=L{\frac {di(t)}{dt}}$

Om ein sender gjennom sinusforma AC gjennom ein spole kan ein sjå på likninga i frekvensplanet slik

$V=I\times \omega L$

der ω er vinkelfrekvensen som har denne samanhengen til frekvens i Hertz

$\omega =2\pi f\,$

Bruksområde

Det at ein spole påverkar vekselstraum som går gjennom han, kan nyttast i analog signalbehandling til å filtrere ut (fjerne) somme frekvensar i eit signal. Ein spole i seg sjølv prøver å hindre høge frekvensar å komme gjennom seg. Saman med motstander og eventuelt kondensatorar til å lage eit høg- eller lågpassfilter.

Om ein legg to (eller fleire) spolar inntil kvarandre kan ein lage ein transformator. Ei AC-spenning over den eine spolen vil forplante seg over til den andre sida. Spenninga kan bli anten høgare eller lågare alt etter som forhaldet mellom talet på viklingar på dei to spolane