Utviklingsroman

Utviklingsroman er ein type roman som har røter i danningsromanen, sjølvbiografien og vedkjenningsromanen frå 1800-talet. Utviklingsromanen oppstod med naturalismen og har som formål å skildra eit positivistisk og deterministisk menneskesyn. Ofte er han skriven i fyrste person, og han kan ha store likskapar med sjølvbiografien. Forteljaren, eg-personen, deler ei historie som handlar om ei ungdomstid med lesaren. Avgrensinga mellom dannings- og utviklingsromanen blir av og til trekt med tilvising til naturalismen som framhevar utvikling gjennom arv og miljø, medan danningsromanen har idealistiske grunnlag til utvikling, dvs. gjennom tileigning av lærdom, romanar, filosofi og religion.

Handlinga går stort sett ut på at hovudpersonen, som ofte er ein mann, i ungdommen sin bryt opp frå barndomsheimen sin og legg ut på ei reise. Ofte opplever han ei slags forvilling, og finn tilflukt hjå kvinner av ulik karakter, men kan òg få råd og rettleiing frå ein annan person.

Døme på utviklingsromanar

• Niels Lyhne – Jens Peter Jacobsen (1880).
• Romanen om Olof – Eyvind Johnson
• Mitt liv som hund – Reidar Jönsson
• Jack – Ulf Lundell
• Från Astrid till Lindgren – Vladimir Oravsky
• Siddharta – Herman Hesse
• By-pass – Tom Sandell

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Utvecklingsroman» frå Wikipedia på svensk, den 3. september 2024.