Yanar Dağ (aserbajdsjansk for «Eldfjellet») er ein naturgassbrann i ei åsside på Absjeronhalvøya ved Kaspihavet nær Baku, hovudstaden i Aserbajdsjan, som i seg sjølv er kjend som «eldlandet». Flammane stig tre meter opp i lufta frå eit tynt, porøst sandsteinlag. Bilete av Yanar Dag og slamvulkanane[1][2] syner skilnaden mellom denne utsivinga og dei «sedimentære vulkanane» eller «gass-olje-vulkanane», som ligg under land og sjø i den kaspiske regionen. Aserbajdsjan har den største konsentrasjonen av slike slamvulkanar i verda, sjølv om andre finst i Tyrkia, Turkmenistan og andre stader òg.[3][4]

Yanar Dag
åsside
Land  Aserbajdsjan
Stad Absjeronhalvøya
 - koordinatar 40°30′6.6″N 49°53′28.51″E / 40.501833°N 49.8912528°E / 40.501833; 49.8912528
Kart
Yanar Dağ
40°30′06″N 49°53′28″E / 40.501758°N 49.891225°E / 40.501758; 49.891225
Wikimedia Commons: Yanar Dag
Nærbilete av gassen flammane ved Yanar Dagh

Yanar Dag er òg kjend med namna «pilpila», «bozdagh», «ahtarma» og «gaynarja». I motsetnad til slamvulkanane brenn flammane i Yanar Dag ganske jamt, og kjem av gass som siv ut frå underjorda. Det er hevda at flammane i Yanar Dag vart tent ved eit uhell av ein gjetar i 1950-åra.[5] Det er ikkje noko gjørme eller væske som siv ut av berget, slik det gjer frå nærliggande slamvulkanar.

I området kring flammane er lufta fylt av lukta av gass. Små bekkar i nærleiken av Yanar Dag kan setjast fyr på med ei fyrstikk. Desse bekkane, som elles verkar rolege, vert kalla Yanar Bulaq - «brennande kjelder».

Alexander Dumas, som vitja området, skildra ein liknande eld han såg i regionen i eit av parsisme-templa kring elden. Berre nokre få slike eldfjell finst i verda i dag, og dei fleste av dei er i Aserbajdsjan. Slike naturlege flammar har vore kjend i området sidan antikken og vart omtalt av historiske forfattarar som Marco Polo.[3]

Yanar Dag og månen.

Kjelder endre

  1. The Geology Institute of the Azerbaijan Academy of Sciences
  2. «Mud volcanism». Arkivert frå originalen 28. mars 2012. Henta 17. april 2012. 
  3. 3,0 3,1 Kleveman, Lutz (2003). The new great game: blood and oil in Central Asia. Atlantic Monthly Press. s. 15. ISBN 0871139065. Henta 17. april 2012. 
  4. «Mud Volcanoes:Land of fire». Azerbaijan International. Henta 17. april 2012. 
  5. Mark Elliot. «Azerbaijan with Georgia».