Blind Harry

Blind Harry (fødd ca. 1440, d. 1492 ), også kjend som «Hary» eller «Harry the Minstral» (‘Harry Trubaduren’) er berømt som den tidlegaste overleverte kjelde om livet til den store skotske patrioten og fridomskjemparen William Wallace. Blind Harry skreiv The Actes and Deidis of the Illustre and Vallyeant Campioun Schir William Wallace rundt 1477, altså bortimot 170 år etter at Wallace var blitt avretta i 1305. Trass i dei talrike historiske feila er boka hovudkjelda til kva ein veit om William Wallace i dag.

Blind Harry
Fødd	1440
Død	1492 (52 år)
Yrke	historikar, lyrikar
Blind Harry på Commons

Bakgrunn

Svært lite er kjent frå Blind Harrys liv, men det finst visse informasjonsbitar. Rekneskapen til den øvste finansrådmannen frå 1473–1492 har skrive ned utbetalingar på nokre få shillinger for framføringar ved hoffet til kong Jakob IV av Skottland. Historikaren John Major (Mair) skreiv noko om Harry i 1518. Kjeldene motseier kvarandre om han var blind frå fødselen av eller ikkje, men alle synest å vera samde i at han hadde ein militær bakgrunn. 16 år etter ein trur han døydde lista William Dunbar (1465–1520?) han opp i si oppteikning av døde diktarar. Frå John Major sine skrifter er det klart at Blind Harry tilhøyrde klassen av omvandrande trubadurar som framførte dådane til heltar for etterkommarane deira, lik Homer i antikken.

Allereie John Major kritiserte Blind Harry for den manglande nøyaktigheita hans, eller overdrivingar. Nokre delar er så opplagt fantasifulle eller i så openberr strid med samtidige kjelder, som at Wallace leier ei hæravdeling til utkanten av London. I Blind Harry si skildring av livet til Wallace som flyktning og lovlaus fortel han om korleis Wallace nyttar talrike forkledingar; som ein munk, ei gammal kone og ein pottemakar. Blind Harry fortel også om korleis Wallace reiste til Frankrike for å skaffa støtte for den skotske saka og der sigrar han over to franske meistrar og ei løve. «Er det fleire bikkjer du treng å slakta?» spør Wallace den franske kongen. Slike forteljingar er for typiske lygesoger å rekna.

Trubaduren sjølv påstår at det han fortel er basert på ei bok av John Blair, ein barndomsvenn av Wallace som seinare blei skriftefaren hans. Dette verker å vera eit litterært kunstgrep etter som det er ingenting som tyder på at ei slik bok nokon gong har eksistert. Hovudkjelda synest heller å vera tradisjonelle forteljingar som var blitt spreidde munnleg. Dei fleste historikarane reknar boka som ein historisk roman, eit diktverk skrive på ei tid med sterk anti-engelsk stemning i Skottland. Ettersom boka opphavleg bestod av tolv bind er verket også tilsynelatande hans eige. Blind Harry sitt patriotiske og nasjonalistiske portrett blei tilsynelatande skrive for å sikra at omdømet til Wallace som den store patriotiske helten. Robert Burns innrømmer gjelda si til Blind Harry ved å ha «lånt verselinjer av homersk verdi» til diktet Robert Bruce's Address to his Army at Bannockburn, om Robert Bruce når denne vender seg til hæren før slaget ved Bannockburn: «Scots, wha hae wi' Wallace bled»:

A false usurper sinks in every foe

And liberty returns with every blow

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Blind Harry» frå Wikipedia på bokmål, den 16. juni 2024.
  • Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
• Folklore, Myths and Legends of Britain (London: The Reader’s Digest Association, 1973), 520.
• The Earliest Scottish Literature: § 3. Blind Harry’s Wallace. Cambridge History of English and American Literature. Volume II. The End of the Middle Ages. 1907–1921