Dobbelteksponering

Dobbeleksponering eller dobbelteksponering er ein teknikk innan film og fotografi der to eller fleire eksponeringar blir lagt oppå kvarandre i eit bilde. Ein kan dermed få eit bilde som er sett saman av fleire motiv eller hendingar.

Ein kan oppnå dobbeleksponering ved å eksponera ei filmrute fleire gonger, og lukka att lukkaren mellom kvar eksponering. Seinare eksponeringar kan leggja til lys og bilde på området som er mørke på den første.^[2]

Dobbeleksponering kan oppstå ved uhell, til dømes fordi ein gløymer å dra ein manuell filmrull vidare, men kan også vera eit kunstnerisk verkemiddel eller ein måte å skapa spøke- eller narrebilde på. Metoden blei brukt til å laga åndefotografi, der spøkelsesaktige figurar gjerne opptredde på portrett av levande folk, frå siste delen av 1800-talet.^[3]

Dobbeleksponering kan også brukast på film, og blei mellom anna brukt som verkemiddel i The Great Train Robbery frå 1903.^[4]

I digitalt fotografi og med bilderedigeringsprogram er det mogleg å leggja ulike bilde oppå kvarandre og gjera dei meir eller mindre gjennomsiktige. Dette kan skapa liknande resultat som dobbeleksponering. Nokre digitale kamera lèt fotografen gjera fleire eksponeringar og kombinera dei i eitt bilde i sjølve fotografiapparatet..^[5]

Døme

Spøkelse i dobbeleksponert bilde frå 1899.
Presten Charles L. Tweedale og kona hans med den påståtte åndeforma til F. Burnett. Åndefotografi av William Hope.
Lærebok i fotografi om korleis ein kan laga «spøkelse» gjennom dobbeleksponering.
Dobbelteksponert fotografi frå Anzola d'Ossola av Paolo Monti frå 1950.
Dobbeleksponert hand med bladmønster.
Kvinne i yogapositur med skogbilde lagt over.