Edward Gibbon
Edward Gibbon (8. mai 1737–16. januar 1794) var ein britisk historikar fødd i Putney. Han er særleg kjend for seksbandsverket The History of the Decline and Fall of the Roman Empire.
| Edward Gibbon | |
 Henry Walton: Edward Gibbon, 1773 | |
| Statsborgarskap | Kongeriket Storbritannia |
| Fødd | 8. mai 1737 Putney |
| Død |
16. januar 1794 (56 år) |
| Yrke | historikar, politikar, klassisk filolog, skribent |
| Språk | fransk, engelsk, tsjekkisk |
| Politisk parti | Whigpartiet |
| Medlem av | Royal Society |
| Religion | katolisisme, Protestantisme |
| Far | Edward Gibbon |
| Mor | Judith Porten |
| Ektefelle | ingen verdi |
| Edward Gibbon på Commons | |
Gibbon gjekk over til katolisismen 16 år gammal, og vart av den grunn utvist frå universitetet i Oxford. Deretter budde han i fem år i Lausanne, noko som påverka han mykje i retning fransk tanke og stil. I namnet vart han på ny protestant, men i røynda ein person skeptisk til all religion. Han gav i 1761 ut Essai sur l'étude de la littérature.
År 1764 budde Gibbon ei tid i Roma. Her fekk han ideen om å skildre Romarriket frå makt og prakt til forfall. Det fyrste bandet i livsverket History of the Decline and Fall of the Roman Empire kom ut i 1776, og vart straks omfatta med stor interesse. Sjette og siste bandet kom frå hans hand tolv år seinare. Dei siste banda skreiv han i Lausanne, der han budde 1783–93. Verket er eit av dei monumentale verka i britisk litteratur. Stilen er pompøst retorisk, levande og artistisk blomstrande, men samstundes basert på stor kunnskap om emnet, og beundring for Romarrikets velde.
I samtida var Gibbon sitt arbeid både banebrytande og skapte debatt. Verket ber mykje preg av å vere skrive i opplysningstida, særleg kva gjeld oppgjeret med kyrkja. Han avviste dei klassiske oppfatningane om kristendommen i antikken, og plasserte martyrmytane i ein historisk samanheng. I dag er størstedelen av Romarrikets nedgang og fall forelda. Særleg gjeld det dei fyrste banda, der Gibbon i alt for høg grad støtta seg på Historia Augusta, eit falskneri frå 300-talet e.Kr. Det same gjeld kapitla om Bysants, eit rike han tydelegvis hadde lite til overs for.
Gibbon som person kjende seg meir heime i Lausanne og Sveits, enn han gjorde i England. Utviklinga av den franske revolusjonen førte likevel til at han i 1793 reiste tilbake til London, der han døydde kort etter.
Kjelder
endre- Edward Gibbon i Store norske leksikon
- Denne artikkelen bygger på «Edward Gibbon» frå Wikipedia på dansk, den 24. mars 2017.