Eidsvoll Verk

Eidsvoll Verk er eit område i Eidsvoll kommune på Øvre Romerike i Akershus fylke. Området har fått namn etter det jarnverket som låg her tidlegare, og som Eidsvollsbygningen høyrde til, kjend for å ha hysa Riksforsamlinga som utarbeidde og gjorde vedtak om grunnlova for Noreg i 1814. Eidsvoll Verk er òg namnet på ein stoppestad på den strekninga av Gardermobanen som ligg i Eidsvoll kommune, sjølv om haldeplassen eigenleg ligg utanfor det området som har namnet Eidsvoll Verk.

Papirindustribygningar på Eidsvoll Verk frå slutten av 1800-talet og byrjinga av 1900-talet.

Eidsvoll Verk haldeplass på Gardermobanen.

Jarnverket Eidsvoll Verk attmed Andelva var mellom dei eldste jarnverka i Noreg. Det skal ha kome i gang i tida 1624 – 1630 (det er ikkje kjend kva år verksemda tok til), og vart avvikla i 1822 som fylgje av konkurs. Verket var mellom dei aller fyrste som tok i bruk masomn for utsmelting av jarnet or malmen, og vart med dette med på å utvikle den industrielle jarnproduksjonen i Noreg. I motsetnad til dei andre jarnverka i Noreg, som måtte basere seg på jarnmalm frå gruver i Arendal – Kragerøområdet etter at lokale førekomstar snøgt vart uttømde, kunne Eidsvoll Verk heile tida nytte malm frå gruver i nærleiken av verket.

Av sjølve jarnverket er det ikkje noko att. Med unnatak av Eidsvollsbygningen med omgjevnader, som Stortinget fekk som gåve i 1851, er eigedomen eigd av familieverksemda Mathiesen Eidsvold Værk ANS, som er ein stor grunn- og skogeigar i kommunane Hurdal, Eidsvoll, Nannestad, Ullensaker, Nes, Gran og Østre Toten.

Bakgrunnsstoff

• Soga om det tidlegaste Eidsvoll Verk på internettsida «Feiring Jernverk» – bakgrunn og historie Arkivert 2012-03-23 ved Wayback Machine.
• Soga om Eidsvoll Verk i tida 1794 – 1822 på internettsida «Feiring Jernverk» – bakgrunn og historie. Arkivert 2012-03-23 ved Wayback Machine.
• Statsbyggs internettisde om Eidsvollsbygningen og Eidsvoll Verk.