Grödingebonaden

Grödingebonaden er ein handvoven biletvev frå Grödinge kyrkje i Södermanland som no er ved i Statens historiske museum i Stockholm. Teppet av omarbeidd dobbeltvev har eit symmetrisk rutemønster i blått og kvitt med figurar av løve, gripar og ørner. Alle dyra er avbilda i profil og vender same vegen.

Grödingebonaden

Kopi av Grödingebonaden i Grödinge kyrkje.

Grödingebonaden består av to lengder der den eine har att vevkantar som viser at breidda på veven var kring 85. centimeter. Teppet har ein saum i midten og den totale breidda er 170 centimeter. Den opphavlege lengda er ukjend. Materialet er ull, og den nedre delen av teppet har ein bord av drakeliknande dyr som er lenka til kvarandre med dei lange halane sine. Heile Grödingebonaden peikar seg ut med stor teknisk finesse og klar komposisjon, og tilhøyrer finnvev-gruppa, som dannar overgangen mellom dei særs tidlege mellomalderske og dei seinare med sterke renessanseinnslag. Det er ein enklare variant frå Sankt Mårten i det finske nasjonalmuseet.

Til denne gruppa høyrer òg vevnader frå Søre Råda sokn, Överenhörna sokn og dessutan Raumo i Finland. Mønsteret i Grödingebonaden har opphavet sitt i Bysants, men viser tydelege spor av norrøn påverknad. Borden blir sett i norrøn tradisjon, men har motstykke i norditaliensk steinskulptur. Grödingebonaden er blitt sett på som vanskeleg å datera, men ein trur han kan ha vore laga på 1400-talet.

Kopi i Grödinge kyrkje

Storbyggjaren Olle Engkvist, som hadde sommarbustad nær Grödinge kyrkje, donerte i 1952 ein kopi av Grödingebonaden. Etter løyve frå Riksantikvarieamet lét han Handarbetets vänner laga ein kopi som blei plassert i kyrkja. Kopien er merka med signuaturen til Handarbetets vänner, ordet «kopia» og donatoroppgåva «Till Grödinge kyrkja frå Olle Engkvist 1952».

Frimerke

I 1971 blei teppet avbilda på eit svensk 25-øresfrimerke som blei trykt i ti millionar eksemplar. Det blei gravert av Czeslaw Slania og nådde verdsry med tanke på det vanskelege motivet som kravde høg presisjon og eit dobbelttrykk.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Grödingebonaden» frå Wikipedia på svensk, den 27. oktober 2024.
  • Wikipedia på svensk oppgav desse kjeldene:
• Svensk uppslagsbok Malmö, 1932
• Henrik Poppius: Olle Engkvist : folkhemmets storbyggmästare, Carlssons, Stockholm 2023. ISBN 9789189826014. Libris gx7qdkp6dgwt594g.