Helgen kyrkje
Helgen kyrkje er ei lafta langkyrkje frå 1735 i Nome kommune i Telemark.
| Helgen kyrkje | |||
| kyrkje | |||
 Helgen kyrkje
Foto: Bohuslen | |||
| Kyrkjesamfunn | Den norske kyrkja | ||
|---|---|---|---|
| Bispedøme | Agder og Telemark | ||
| Prosti | Øvre Telemark | ||
| Sokn | Holla og Helgen | ||
| Fellesråd | Nome | ||
| Type | Langkyrkje | ||
| Teknikk | Lafteverk | ||
| Material | Tre | ||
| Innvigd | 1735[1] | ||
| • Vigd til | Heilag-Olav | ||
| • Endringar | Rest. 1868, 1875–76, 1985 | ||
| Klokker | 2, ca. 1200 | ||
| Kyrkjegard | Ved kyrkja | ||
| Preikestol | 1876, evangelistbilete 1985 | ||
| Døypefont | Frå mellomalderen | ||
| Altartavle | Terje Grøstad, 1985 | ||
| Sitjeplassar | 110[2] | ||
| Diverse | Krusifiks over korboga frå ca. 1200 | ||
 Helgen kyrkje 59°15′14″N 9°21′33″E / 59.25388889°N 9.35916667°E | |||
| Wikimedia Commons: Helgen kirke | |||
Helgen gamle kyrkje
endreKyrkja avløyste ei stavkyrkje frå omkring 1200 som var vigd til Heilag-Olav.[3] Denne kyrkja var mørk og utan omn, og hadde plass til berre om lag 80 personar. Etter reformasjonen var kyrkja rekna som krongods, og i 1723 vart ho som andre kyrkjer seld på auksjon av kong Fredrik IV. Justistråd Herman Leopoldus tok over i 1734, og han fann at kyrkja var so forfallen at ho ikkje lot seg reparere. Ho vart riven året etter.
Helgen kyrkje
endreDen nye kyrkja stod ferdig i 1735 med lafta skip og kor. Midt på skipet var ein takryttar med to klokker som var overført frå gamlekyrkja. Framfor inngangen var eit lite bislag. Inventar som preikestol, døypefont, messehakel og ljosestaker var òg overført frå gamlekyrkja. Forfattaren Conrad Nicolai Schwach har skildra kyrkja som «...en træbygning, der mere ligner en stald end et Gudshus og er formodentlig den uanstendigste Kirke i Landet».[4]
Restaureringar
endreKyrkja stod meir eller mindre uendra til ho vart restaurert i 1868, året etter at kommunen tok over eigarskapen. Då vart takryttaren og det vesle bislaget fjerna, og tårnet vart oppført. I 1875–76 fekk kyrkja sakristi, og innerveggane fekk panel. Kyrkja fekk nye vindauge og dører og eit galleri i vest. Kyrkja fekk ein ny og enkel preikestol, medan den gamle frå stavkyrkja kom i privat eige og var øydelagd.[5] Dessutan fekk ho nye, opne kyrkjestolar og ein trekross som altartavle. Krossen vart bytta ut med ei ny tavle måla av Terje Grøstad til 250-årsjubileet i 1985. Grøstad måla evangelistbilete på preikestolen ved same høve.
-
Vindfløy med vigslingsår for den nye kyrkjaFoto: Orf3us -
Krusifikset frå Helgen stavkyrkje er overført til dagens kyrkje.Foto: Orf3us -
KyrkjegardenFoto: Orf3us
.JPG)
.JPG)
Kjelder
endre- Henriksveen, Herman, red. (1986). «Helgen kirke». Kirker i Telemark. Stathelle: Flora forlag. s. 96–97. ISBN 82-90695-00-4.
- Holla og Helgen kyrkjelyd
- «Helgen kyrkje». Kirkesøk. Den norske kyrkja.
- Alf Henry Rasmussen (1993). «Helgen kirke». Våre kirker. Norsk kirkeleksikon. Kirkenær: Vanebo forlag. s. 495. ISBN 82-75-27022-7.
- Denne artikkelen bygger på «Helgen kirke» frå Wikipedia på bokmål, den 30. mai 2014.
Fotnotar
endreBakgrunnsstoff
endre- Gamle bilete i Digitalt museum
- Helgen kyrkje i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren
- Arkivverket: Prestegjeld og sogn i Telemark