Kirsten Giftekniv
Kirsten Giftekniv (også kalla Kirsten Gifte-Kniv eller Kirsten Gifteknivs) er ein rollefigur i einaktar-komedien Den forvandlede brudgom som blei skriven av Ludvig Holberg og gjeven ut i 1753. Namnet hennar er gått inn i språket om ein person som prøver å hjelpa til med å sameina menneske til ekteskap eller kjærleikstilhøve.
Ordsoge
endrePå fransk blir ein giftekniv kalla ein marieur eller ei marieuse. På engelsk er omgrepet matchmaker.
Giftekniv
endreSluttleddet kniv kan tolkast som «person som er utrusta», slik at ein giftekniv er nokon som er utrusta til å få nokon gifte.[1]
I Den forvandlede brudgom blir Kirsten Giftekniv omtala som «… den gamle Madame, Kirsten Gifte-Kniv, som pleyer at gaae forliebte Folk til Haande.»[2] Skodespelet har elles berre kvinnerollar, men Holberg skriv at rolla som Kirsten Gifte-Kniv skal spelast av ein mann. Kirsten Giftekniv var ikkje den første personen kjent med tilnamnet «giftekniv». I Holberg-komedien Ulysses von Ithacia frå 1723 finn me ein Maren Gifte-kniv omtala: «Den Qvinde maa være verre end Maren Gifte-kniv var i gamle Dage. Var jeg Jupiter, hun skulde drolen spliide mig ad faae andet at bestille end løbe om at cople Folck sammen.»[3] Andre gifteknivar er Anton Giftekniv frå ein roman av Arne Bjørnstad gjeven ut i 1971, og Sixten giftekniv, den norske tittelen på den svenske spelefilmen Sixten frå 1994 som var basert på barneboka Sixten (norsk Simen) av Ulf Stark.
Fotnotar
endre- ↑ H. Logeman (1917). «Some notes on Romeo and Juliet». Neophilologus 2 (1). ISSN 0028-2677. doi:10.1007/BF01509105. Engelsk
- ↑ Ludvig Holberg Den forvandlede Brudgom Arkivert 2016-03-06 ved Wayback Machine. (1753)
- ↑ Ludvig Holberg: Ulysses von Ithacia Arkivert 2006-06-15 ved Wayback Machine. (1723)