Polysykliske aromatiske hydrokarbon

Polysykliske aromatiske hydrokarbon (PAH eller tjærestoff) finst naturleg i råolje og er spesielt konsentrert kreosot, tjære og asfalt.

Kjemisk karakterisering

PAH er ein kompleks blanding av fleire hundre kjemikalie karakterisert ved at dei består av to eller fleire kopla aromatiske (benzenliknande) ringar. Dei fleste er særs feittløyselege og lite løyselege i vatn. PAH i luft og vatn er difor ofte knytt til partiklar og organisk materiale.

Kjelder

PAH er eit uønskt biprodukt som vert danna ved ufullstendig forbrenning eller oppvarming av organisk materiale som olje, naturgass, kol og ved. Det slepp ut i naturen frå ulike viktige kjelder som elektrokjemisk industri (t.d. aluminiumsindustri), industriell energiproduksjon, avfallsforbrenning, biltrafikk og bustadoppvarming. I tillegg utsetjast menneske ofte for PAH via tobakkrøyk og grilla og røykt mat. Dei største naturlege kjeldene til PAH-utslepp er vulkanutbrot og skogbrannar.

Bruksområde

PAH-haldig olje vert bruka blant anna som mjuknare i bildekk. I samband med treimpregnering vert det nytta kreosotolje.

Helseeffektar

Mange PAH-samanbinding kan gje negative helseeffektar, sidan dei er giftige og mange av dei er kreftframkallande.