Tjørebåt

Tjørebåt er ein lang og smal, klinkbygd trebåt, som har vorte brukt til frakt av tjøretynner i Finland. Tjøre som vart framstilt i tjøremiler, måtte fraktast dit dei kunne seljast. Båttypen vart utvikla for å frakte tjøre, brend i Kajanaland gjennom Oulujokivassvegen, til Uleåborg.

Postkort frå kring 1900 som syner tjørebåt i Oulu i Finland

Båtane var lange, opp til 14 meter, og smale. Dei vart stabile når tønnene vart plassert på langs. På slutten av 1800-talet kunne ein båt take opp mot 30 tønner. Vekta var då kring 4 tonn.

Til å føre båten var det til vanleg to mann, tjøreroarar. I elvar med vanskelege stryk kunne det vere lokalkjende losar. Lasta båtar vart gjerne påsett midlertidige flakar og bord for å gjere dei høgare i vatnet. Desse kunne vere påsauma med plantefiber, bast og røter. Tjørebåtane var bygde med tre bordgangar. Dei var utrusta med sterke årar av bjørk, styreåre, stenger til staking og slepetau. Dei kunne ha eit segl til bruk, særleg på innsjøar. Når båtane skulle heim var dei heller tome og lette. Dei påsette skvettborda vart avtekne. Motstraums vart tjørebåtane delvis dregne av mannskapet eller innleigde personar. Dei kunne og verte køyrde forbi stryk.

Etter kvart vart tjørebåtane utkonkurrerte av transport over land.

Galleri

• 
  Tjørebåt i Riihipiha museet i Vuolijoki, Kajaani, Finland.
• 
  Tjørebåt som er påsett vernebord mot vatnet i elvestryk.Borda er sauma på med plantefiber.
• 
  Ein lasta tjørebåt i Kajaani.
• 
  To nybygg av tjørebåttypen rigga for kapproing.
• 
  Tome tjørebåtar i ei sluse.
• 
  Tjørebåtar ver klargjorde. Vernebord vert påsette.
• 
  Tom tjørebåt vert dregen og staka gjennom stryk.
• 
  Tjørebåtar vert dregne inn i nedre sluse ved Kajana elva, som renn glennom byen Kajana i Finland. Bilde frå 1894.
• 
  Sølvmodell av tjørebåt laga til premie i skitevling.
• 
  Tjørebåt gjennom elvestryk. I bakgrunnen båtar med segl.
• 
  Akvarell av tjørebåt. I bakgrunnen båt med raudt råsegl. Måla av Joseph Alanen.
• 
  Tjørebåt ver sttaka og dregen oppover ei elv. Elvebaren er tillaga for å lette arbeidet.
• 
  Kommunevåpenet til Paltamo har tre tjørebåtar.
• 
  Kommunevåpenet til Utajärvi.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Tervavene» frå Wikipedia på finsk, den 22. juli 2024.