Torbjørn Svarte

Torbjørn Svarte (norrønt: Þorbjǫrn svarti) var ein skald som levde på 1100-talet på Orknøyane.

Opphavet til skaldskapen: i ørne-ham stal Odin skaldskapsmjøden frå jotnen Suttung, og gav han til æsene og dei folk som kan dikte.
(Illustrasjonen er frå ein biletstein på Gotland)

Det er uvisst kvar helst han kom frå, men Finnur Jónsson reknar han for ein orknøyisk skald. Sumaren 1151 drog Ragnvald jarl ut frå Orknøyane med 15 storskip, for å fare på pilegrimsferd til det heilage landet. Fleire skaldar var med på ferda og mellom dei var Torbjørn Svarte. I Orknøyingasoga er ferda skildra over fem kapittel (86-90) og det meste handlar om sjølve reisa og berre kort om opphaldet i det heilage landet. I soga er det frå denne ferda sitert det einaste diktet som vi har etter Torbjørn Svarte, ei lausavise som skildrar landgangen ved Akreborga.

Torbjørn Svarte døydde der ved Akreborga, truleg i 1152, og skalden Odde Litle gjorde to vers til minne om han.

Det er ikkje ofte ein får kjennskap til kvar helst folk i norrøn tid vart gravlagt (utanom kongar og stormenn), men truleg kan vi feste lit til Odde Litle sitt dikt nedanfor (2. verset), når han seier at Torbjørn Svarte vart gravlagt ved «hovudkyrkja» i Akre. Det kan ha vore St. Georg kyrkja som skal ha eksistert i krossfarartida, men seinare øydelagt på 1200-talet.

Þar sák hann at hǫfuðkirkju siklings vin sandi ausinn. Nú þrumir grund grýtt of hônum sólu birt á suðrvegum.

Der vart han med hovudkyrkja - sikling-venen - und' sanden sett. No dyl 'an gravmold, grytt utyver, med' soli skin på sudervegom. (norsk omsetjing: frå Orknøyingasoga)

Bakgrunnsstoff

• Den Norsk-Islandske Skjaldedigtning (B side 512) av Finnur Jónsson