Uman i Ukraina
- Denne artikkelen handlar om byen i Ukraina. For innsjøen i Noreg, sjå Uman.
Uman (ukrainsk Умань) er ein by i Tsjerkasy oblast (provins) sentralt i Ukraina, aust for Vinnytsia. Byen ligg ved breidda av elva Umanka og er det administrative senteret i Uman rajon (distrikt). For ukrainarane er Uman kjend for skildringa av haidamakopprøra i det lengste diktet til Taras Sjevtsjenko, Haidamaky (1843).[1]
| Uman | |||
| Умань | |||
| by | |||
 | |||
|
|||
| Land |  Ukraina
| ||
|---|---|---|---|
| Oblast | Tsjerkasy oblast | ||
| Rajon | Uman rajon | ||
| Høgd | 166 moh. | ||
| Koordinatar | 48°45′0″N 30°13′0″E / 48.75000°N 30.21667°E | ||
| Areal | 41 km² | ||
| Folketal | 86 911 (2010) | ||
| Folketettleik | 2 120 / km² | ||
| Grunnlagd | 1616 | ||
| - Magdeburgrettar | 1760 | ||
| Borgarmeister | Jurij Bodrov | ||
| Postnummer | 20300 | ||
| Retningsnummer | +380 4744 | ||
 Uman i Ukraina 48°45′00″N 30°13′00″E / 48.75°N 30.216666666667°E | |||
  | |||
| Wikimedia Commons: Uman | |||
Historie endre
Opphavet til byen er uklart, men han er særs gammal. Han er kjent frå 1616 då tatarane bygde eit forsvarsanlegg i byen og eit framtredande kossakregiment vart stasjonert i byen. I åra 1670–1674 var byen militært hovudkvarter for den delen av Ukraina som ligg på vestsida av Dnepr. Folketalet steig utover på 1600-talet då byen var ein del av Polen og han fekk byrettar i 1616 og i 1629 hadde den 6 000 innbyggjarar. I 1706 fekk han Magdeburgrettar.
I 1802 vart den storslåtte Sophienpark opna, anlagt av den polske greven Stanislaw Potocki og ingeniøren Ludwig Metzel, inspirert av dei engelske landskapsparkane. Parken har namn etter den greske hustrua til Potocki.
Under andre verdskrigen var det rett ved byen eit større slag mellom det tyske Wehrmacht og den raude armeen 15. juli–8. august 1941 der ei tysk pansergruppe rykte aust mot den austlege svingen av Dnepr og rundt 100 000 sovjetiske krigsfangar i ein stor knipetangsmanøver. Etter den tyske erobringa av byen vart over 14 000 jødar deporterte frå byen. Frå byrjinga av 1990-talet har byen vorte ein jødisk valfartsstad då grava til den sentrale rabbinaren Nachmann ligg her.
Næringsliv endre
Hovudnæringa i byen er maskinindustri og farmasøytisk industri. Uman ligg sentralt kommunikasjonsmessig der motorvegane Kiev – Odessa og Vinnytsia – Kropyvnytskyj kryssar kvarandre.
Kjelder endre
- Denne artikkelen bygger på «Uman» frå Wikipedia på engelsk, og «Uman (Ukraina)» frå Wikipedia på bokmål den 16. september 2012.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- ↑ Magocsi, A History of Ukraina, 1996, s. 297
Bakgrunnsstoff endre
- Uman informasjonsportal (ukrainsk)