Wilhelm Eduard Weber

Wilhelm Eduard Weber (fødd 24. oktober 1804 i Wittenberg, død 23. juni 1891 i Göttingen) var ein tysk fysikar. Han var son av teologen Michael Weber og bror til fysiologen Ernst Heinrich Weber (1795–1878) og fysiologen Eduard Friedrich Weber (1806–1871).

Wilhelm Eduard Weber
Fødd	24. oktober 1804 Wittenberg
Død	23. juni 1891 Göttingen
Nasjonalitet	Kongedømet Preussen
Område	fysikk
Yrke	fysikar, universitetslærar, filosof
Institusjonar	Universitetet i Leipzig Universitetet i Göttingen Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg
Alma mater	Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg Universitetet i Göttingen
Doktorgradsrettleiar	Johann Salomo Christoph Schweigger
Medlem	Royal Society Det saksiske vitenskapsakademiet Kungliga Vetenskapsakademien American Academy of Arts and Sciences Det russiske vitskapsakademiet Det prøyssiske vitskapsakademiet Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina Det saksiske vitenskapsakademiet Det bayerske vitskapsakademiet Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Accademia delle Scienze di Torino

Livsløp

Wilhelm Weber vart fødd i Wittenberger Schlossstraße 10 i Wittenberg som son av teologiprofessoren Michael Weber.

Weber deltok i fysiske eksperiment under den eldre broren sin Ernst Heinrich, noko som føret til utgjevinga av boka Wellenlehre, auf Experimente gegründet (Leipzig 1825) (Bølgjelære basert på eksperiment). I 1826 skreiv han doktorgraden sin, eit arbeid om orgelpiper og i 1827 sitt habilisasjonsskrift og oscillatorar.

Etter utnemninga si til «full professor» i Halle, vart han i 1831 kalla til Göttingen i dåverande kongeriket Hannover der han vart utnemnd til professor i fysikk ved Georg-August-Universität. 14. desember 1837 vart han fråteke stillinga saman med seks andre porfessorer i Göttingen grunna ein politisk protest mot oppheving av forfattinga. Etter det praktiserte han som privatlærer i Göttingen forutan at han gjorde ei rekkje lenger reiser.

Wilhelm Eduard Weber, 1885

I 1843 vart han kalla til Leipzig til han etter revolusjonen i 1848 i Tyskland, fekk tilbake den gamle stillinga si.

I Göttingen var Weber ein nær ven av Carl Friedrich Gauß som han samarbeidde med i mange år. I 1833 konstruerte dei den første elektromagnetiske telegrafen. Over taka i byen Göttingen trekte dei to kopartrådar mellom det fysikalske instituttet og det magnetiske observatoriet i Sternwarte. Dei nytta ein symbolkode som minte om den seinare morsekoden. Det seiast at det første telegrammet i 1833 lydde: «Michelmann kommt» (Michelmann var vaktmeister ved instituttet). Kanskje er dette berre ei segn.

I 1836 grunnla han saman med Gauß og Alexander von Humboldt samskipnaden Magnetischen Verein.

I 1856 utførte Weber målingar saman med Rudolf Kohlrausch for å avgjere ladningeininga relatert til elektrodynamiske og elektrostatiske tilhøve. Dette bidrog seinare til utviklinga av James Clerk Maxwell sin teori om ljoset sine elektromagnetiske eigenskapar. Weber fann samanhengar om lyssnøggleik i vakuum, optikk og elektrisitetslære.

Eponymet weber (forkorta til Wb) er SI-eining for magnetisk fluks og er kalla opp etter Weber.

Priser og utmerkingar (utval)

• 1859 – Copleymedaljen

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Wilhelm Eduard Weber» frå Wikipedia på bokmål, den 16. februar 2013.
  • Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Wilhelm Eduard Weber

• Verk av og om Wilhelm Eduard Weber i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
• Liste over forelesningar ved Universitetet i Leipzig (sommersemestret 1843 til vintersemestret 1848)
• Kurzbiographie und Verweise auf digitale Quellen im Virtual Laboratory des Max-Planck-Institut für Wissenschaftsgeschichte (engelsk)

Litteratur

• Walther Killy: „Literaturlexikon: Autoren und Werke deutscher Sprache“. (15 Bände) Gütersloh; München: Bertelsmann-Lexikon-Verl. 1988-1991 (CD-ROM Berlin 1998 ISBN 3-932544-13-7)