Arne Næss

Arne Dekke Eide Næss (27. januar 1912–12. januar 2009) var ein norsk filosof.

Arne Næss
Fødd	27. januar 1912 Slemdal
Død	12. januar 2009 Oslo
Nasjonalitet	Noreg
Område	Djupøkologi
Yrke	filosof, professor, fjellklatrer, skribent, miljøvernar
Institusjonar	Universitetet i Oslo
Alma mater	Universitetet i Oslo
Barn	Ragnar Næss

Arne Næss og kona hans tek del i valkampen til Miljøpartiet dei Grøne i 2003

Liv

Næss avla magistergraden i i 1933, som den yngste nokosinne. Han vart dr.philos i 1936 og vart professor ved Universitetet i Oslo frå 1939 til 1970. Ved tilsettinga som professor var han 27 år gamal. Han var kjent som grunnleggjaren av den såkalla Oslo-skolen og hadde stor innverknad på universitetsutdanninga i Noreg. Næss var onkel til den avdøde finansmannen Arne Næss Jr..

Næss har skrive mykje vidfemnande filosofisk litteratur, mellom anna Interpretation and Preciseness (1953), Hvilken verden er den virkelige? (1969) og Økologi, samfunn og livsstil (1974). I 2005 blei The Selected Works of Arne Naess i ti band utgitt på det nederlandske forlaget Springer. I Interpretation and Preciseness utarbeidde Næss det teoretiske grunnlaget for boka En del elementære logiske emner som tidlegare blei undervist til ex. phil. ved mange universitet i Noreg. Boka inneheld mellom anna ei tolkingslære, ei lære om pro- aut contra-argumentasjon, og ei lære om normer for sakleg meiningsutveksling. Saklegheitslæra er delvis inspirert av Gandhi sine tankar om ikkje-vald og delvis av Aristoteles si lære om formale og argumentative fallgruver.

Næss var også kjent som fjellklatrar, og innførte bolteteknikken i Noreg. I 1950 leia han den første ekspedisjonen som nådde toppen av Tirich Mir (7 690 moh.) i Pakistan.

Ofte gav han uttrykk for at han meinte det var viktig å ha kontakt med barnet i seg. Dette kjem typisk til syne gjennom boksekampane han insisterte på å ha med reportarane som intervjua han.

Utmerkingar

• I 2004 vart Arne Næss tildelt Peer Gynt-prisen.
• I 2005 vart Næss utnemnd til Kommandør med stjerne av Den Kongelige Norske St. Olavs Orden for samfunnsgagnleg innsats.

Arne Næss' normer for sakleg diskusjon

1. Unngå tendensiøst utanomsnakk
   Døme: Personkarakteristikkar, påstandar om motparten sine motiv, årsaksforklaringar til argument.
2. Unngå tendensiøse attgjevingar
   Attgjevinga må vera nøytral med omsyn til stridsspørsmål.
3. Unngå tendensiøs fleirtyding
   Fleirtyding gjer at argumentet kan tilpassast kritikken.
4. Unngå tendensiøs bruk av stråmenn
   Dette vil seie å tillegge motstandarane sine standpunkt eit innhald dei ikkje står inne for.
5. Unngå tendensiøse originalframstillingar
   Informasjon som leggjast fram må ikkje vera usann, ufullstendig, skeiv og eller halde attende relevant informasjon.
6. Unngå tendensiøs utforming av innlegg
   Døme: ironi, sarkasme, skjellsord, overdrivingar eller trugsmål.

Kjelder

• «Arne Næss» på Wikipedia på bokmål