Bilad al-Sham
|
| |||||||||||||||||||||
Bilad al-Sham (arabisk بلاد الشام, landet Syria) var ein provins i Rashidun-, Umayyade- og seinare Abbaside-kalifatet i regionen Syria. Det omfatta det tidlegare bysantinske områda i Bispedømet i Aust og vart organisert kort tid etter den muslimske erobringa av Syria midt på 600-talet, som var over med det avgjerande slaget ved Yarmouk.
Historie endre
På tida då den arabiske erobringa av Rashidun skjedde, og dei austromerske herskarane vart drivne bort, var regionen 'Bilad al-Sham' (Levanten) hovudsakleg busett med lokale arameisktalande kristne bønder (som mardaittar) som utgjorde mesteparten av den lokale folkesetnaden, dei arabiske ghassanidane og nabatearar, i tillegg til ikkje-monofysittiske gresk-ortodokse kristne minoritetar kalla melkitar eller Rûm (som i denne samanhengen tyder «austromersk» eller «bysantinsk») og ikkje-kristne minoritetar som jødar, samaritanar og ismaelittiske iturearar. Folkesetnaden i regionen vart ikkje hovudsakleg muslimsk og arabisk før nesten tusen år etter erobringa.
Etter den muslimske erobringa, vart Syria styrt i tjue år av Muawiyah ibn Abu Sufyan av Banu Umayya, som gjorde provinsen til maktbasen for familien sin. Med militærstøtte frå Syria sigra Muawiyah i den første Fitnaen og oppretta Umayyade-kalifatet. I Umayyade-tida vart al-Sham delt inn i fem jund eller militærdistrikt. Dei var Jund Dimashq, Jund Hims, Jund Filastin og Jund al-Urdunn. Seinare vart Jund Qinnasrin skapt frå delar av Jund Hims. Under umayyadane vart byen Damaskus hovudstad i det islamsk kalifatet og Syria var «metropolprovinsen» i kalifatet, og den syriske elitearmeen,ahl al-Sham danna hovudsøyla i Umayyade-regimet.
Syria vart mindre viktig under Abbaside-kalifatet, som overtok etter umayyadane i 750. Abbasidane flytta først hovudstaden til Kufa og så til Bagdad og Samarra i Irak, som no vart den viktigaste provinsen. Dei hovudsakleg arabiske syrarane vart marginaliserte av iranske og tyrkiske styrkar som steig i gradene under abbasidane, ei rørsle som òg uttrykte seg på eit kulturelt nivå. Under Harun al-Rashid (r. 786–809), vart dei nordlege delane av provinsen ein del av eit nytt jund kalla al-'Awasim, som danna ei andre forsvarslinje mot åtak frå Austromarriket, bak den faktiske frontsonen i Thughur.
Frå 878 til 905 var Syria i røynda kontrollert av tūlūnidane frå Egypt, men abbasidane fekk raskt kontroll igjen. Det varte til 940-åra, då provinsen vart delt mellom det hamdānidske emiratet Aleppo i nord og det Ikhshidid-kontrollerte Egypt i sør. I 960-åra vart mykje av det nordlege Syria erobra av Austromarriket under Nikeforos II Phokas og Aleppo vart underordna Austromarriket, medan dei sørlege provinsane gjekk til Fatimid-kalifatet etter dei erobra Egypt i 969. Delinga av Syria i ein nordleg og sørleg del varte trass politiske endringar til mamelukk-erobringa seint på 1200-talet.
Sjå òg endre
Kjelder endre
- Denne artikkelen bygger på «Bilad al-Sham» frå Wikipedia på engelsk, den 24. mars 2014.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
Aigle, Denise, red. (2012). Le Bilād al-Šām face aux mondes extérieurs. La perception de l'Autre et la représentation du Souverain [Bilad al-Sam face to outer worlds. The perception of the Other and the representation of the Sovereign] (på fransk) (1. utg.). ISBN 978-2-35159-197-0. Arkivert frå originalen 16. mars 2016. Henta 8. januar 2013.