Georg Joseph Vogler

	Georg Joseph Vogler
	;
Fødd	15. juni 1749
Fødestad	Würzburg
Død	6. mai 1814 (64 år)
Dødsstad	Darmstadt
Opphav	Tyskland
Sjanger	opera
Instrument	orgel
Verka som	komponist, musikkforskar, musikkteoretikar

Georg Joseph Vogler, også Abbé Vogler eller Abt Vogler (15. juni 1749–6. mai 1814), var ein tysk komponist, organist, kapellmeister, prest, musikkpedagog og musikkteoretikar.

Liv

Vogler var fødd i Würzburg og studerte rettslære og teologi i Bamberg. 22 år gammal blei han kapellan ved hoffet til kurfyrsten av Mannheim. Fyrsten hjelpte han med musikkstudium i Italia, der Vogler studerte under Francesco Antonio Vallotti og andre. I 1775 blei han prestevigd i Roma og vende deretter tilbake til Mannheim. Her bearbeida han mellom anna Messias av Händel, og oppførte verket i 1777/1778.

I dei påfølgjade åra oppheldt Vogler seg i Paris, der han var ansvarleg for operaoppføringar. I 1784 kom han tilbake til Mannheim som kapellmeister sjølv om kurfyrsten Karl Theodor i mellomtida var flytta til München. I 1786 blei Vogler hovkapellmästare og hoffkomponist ved hoffet til kong Gustav III i Stockholm. Ei av oppgåvene var å gje tronfølgjaren musikkundervising; med enkelte avbrot gjorde Vogler dette fram til 1799. Arbeidskontrakten gav han fri halve året, og i feriane gjorde han omfattande reiser i Europa. Seinare oppheldt han seg to år i Praha og fire år i Wien. Først i 1807 tok Vogler ei fast stilling igjen, denne gongen som hoffkapellmeister i Darmstadt. Her døydde han sju år seinare.

Virke

Voglersche Tonkreis

Vogler var en produktiv komponist som skreiv symfoniar, operaer, syngespel, ballettar, messer, salmar, rekviem, te deumar, kantatar, motettar, orgelverk og scenemusikk. Orgelverka er mest talrike, med omtrent 150 preludium.

Som musikkpedagog utmerka Vogler seg ved å oppretta fleire musikkskular. Dei best kjente elevane hans er Franz Danzi, Bernhard Anselm Weber, Carl Maria von Weber, Giacomo Meyerbeer og Johann Gänsbacher. Vogler var eun representant for mannheimerskulen og formulerte stilistikken i retninga i tidsskriftet Betrachtungen der Mannheimer Tonschule (Mannheim 1778–1781).

Vogler si musikkteoretiske tyding kjem hovudsakleg av at han brukte siffer til å skildra dei ulike harmonitrinna. I 1778 gav han ut systemet som Voglersche Tonkreis. Han fekk også tyding for moderniseringa av orgelbygginga, og finansierte med eigne private middel ombygginga av over tretti orgel over heile Europa. Han fekk til slutt økonomiske problem då kostnadane for utviklinga av eit nytt orkestrion løp løpsk.

Dei ulike prosjekta til Vogler var omstridde. Etter ei polemisk melding av hans Kurpfälzische Tonschule, raste det i fleire år ei lang personforfølging, hovudsakelig framført av nordtyske musikkteoretikarar – særleg Johann Nikolaus Forkel. I eit brev frå 1777 kalla Wolfgang Amadeus Mozart han ein person som «innbillar seg mykje, men kan lite». Også dette bidrog til eit stort sett negativt bilde av Vogler.

Verk i utvalg

Komposisjonar

6 Klaviertrios op. 1
6 leichte Violinsonaten op. 3
6 Klavierkonzerte op. 5
6 Sonaten für Klavier und Violine, Cello ad libitum op.6
12 Divertissements für Klavier op. 7
4 Streichquartette (in f, As, F, Es)
6 Quartette für Flöte, Violine, Bratsche und Cello in (B, Es, F, D, A, C)
Concerto Corno di caccia in F (1800)
4 Requiem in c, d, Es, e (ca 1770)
Requiem med «Libera me» i g-moll (1776)
Sørgemusikk for Ludvig XVI for orkester (1793)
Castore e Polluce
Ballettmusikk til ein komisk ballett
Scenemusikk til Shakespeares Hamlet

Skrifter i utval

Tonwissenschaft und Tonsetzkunst; Mannheim, 1776
Stimmbildungskunst; Mannheim, 1776
Kurpfälzische Tonschule; Mannheim, 1778
Gründe der Kurpfälzischen Tonschule in Beispielen; Mannheim, 1778
Organist-Schola; Stockholm, 1798 (Digitalisert)
Systhême de simplification pour les orgues par l’abbé Vogler; 1798
Clavér-Schola; Stockholm 1798
Handbuch zur Harmonielehre und für den Generalbass; Praha, 1802
Die Scala oder personifizierte Stimmbildungs- und Singkunst, Text und Zergliederung; 1810
System für den Fugenbau; Offenbach, 1817

Kjelder

Denne artikkelen bygger på «Georg Joseph Vogler» frå Wikipedia på engelsk, og «Georg Joseph Vogler» frå Wikipedia på bokmål den 18. mai 2014.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- Grave, Floyd K.; Grave, Margaret G. (1988). In Praise of Harmony: The Teachings of Abbé Georg Joseph **Vogler. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 978-0803221284.
- «Georg Vogler». Michael Haydn Project. Arkivert frå originalen 2. november 2013. Henta 18. mai 2014.
- Vogler,, Georg (1986). Floyd K. Grave, red. Georg Joseph Vogler: Pieces de Clavecin (1798); and Zwei und Dreisig Preludien (1806). Madison, WI: A-R Editions. s. vii. ISBN 9780895792099.
- Chisholm, Hugh, red. (1911). «Vogler, Georg Joseph». Encyclopædia Britannica (på engelsk) (11. utg.). Cambridge University Press.

Bakgrunnsstoff

Verk av og om Georg Joseph Vogler i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
Oppføring om Georg Joseph Vogler på Zeno.org
Fritt tilgjengelege notar av Georg Joseph Vogler ved International Music Score Library Project (IMSLP)

Fritt tilgjengelege notar av Georg Joseph Vogler i Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
Operaer og manuskripter Arkivert 2014-05-18 ved Wayback Machine. av Georg Joseph Vogler i DFG-Opernprojekt

Robert Eitner: Vogler, Georg Joseph. I Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Bind 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 169–177.
Robert Browning, Abt Vogler. Gedicht, 1864 (E-Text)
Thomas Betzwieser, Silke Leopold (red.), Abbé Vogler – ein Mannheimer im europäischen Kontext. Internationales Colloquium Heidelberg 1999. (= Quellen und Studien zur Geschichte der Mannheimer Hofkapelle; Bd. 7). Lang, Frankfurt am Main u. a. 2003, ISBN 3-631-50095-5
Rüdiger Thomsen-Fürst, Art. «Vogler, Georg Joseph», i Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Andre omarbeidede utgave, red. av Ludwig Finscher, Personenteil Bd. 17, Kassel u.a. 2007, sp. 176–183, ISBN 978-3-7618-1137-5