Kogifolk

Kogi (også kogui, cogui eller kágaba, tyder 'jaguar' på kogi)^[1] er ei urfolksgruppe frå Sierra Nevada de Santa Marta nord i Colombia. Ho omfattar rundt 4 000 personar (est. 1988).^[2]

Kogi er eit chibchansk språk, i slekt med andre urfolksspråk sør i Mellom-Amerika og nord i Sør-Amerika.^[2]

Historie

Kogifolka fører historia si tilbake til Tairona-kulturen, som bløma før den spanske koloniseringa av Amerika. Desse kom frå ei gruppe chibchanske folk som nådde dagens Colombia mellom 400 og 300 f.Kr. Dei slo seg ned i låglandet ved den karibiske kysten og i høglandet ved Andesfjella. Medan folk ved kysten fisk og dreiv saltproduksjon, dyrka folk i høglandet bomull. Dei to gruppene dreiv handel med kvarandre langs steinsette vegar. Dei budde i talrike, velorganiserte byar. Mot slutten av det første tusenåret kom karibar frå dei karibiske øyane og fortrengde taironafolk frå låglandet.^[3]

Kogifolk i dag

Kogifolk lever av jordbruk gjennom bråtebruk.^[4] Kvar familie har gardar på ulike høgder i fjellet, og dyrkar ulike avlingar etter kva dei treng.^[5] Dei held også kveg i høglandet.^[6]

Sjå òg

Kjelder

↑ Fabre, Alain. Diccionario etnolingüístico y guía bibliográfica de los pueblos indígenas sudamericanos. 2005. s. 40. Web. Henta 9. sept. 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 "Kogi: Orientation." Countries and Their Cultures. (henta 23. mai 2020)
↑ The Pre-Columbian Era. Federal Research Division of the Library of Congress
↑ Ereira, Alan Arkivert 2011-09-27 ved Wayback Machine.. The Elder Brothers. 1992.
↑ "Agriculture: Theory, Practise & the Mámas Role," from "Tairona Culture." Tairona Heritage Trust. 2008. Web. Retrieved 9 Sept. 2011.
↑ "The Arhuaco". Survival International. 1969–2011. Web. Retrieved 9 September 2011.

Bibliografi

Gómez, FFG (2013). «Learning and adaptation as conservation practices in resilient traditional socio-ecological systems: The Elder Brothers of Sierra Nevada de Santa Marta» (PDF). Revista de Tecnología 12 (1): 99–109. Arkivert frå originalen (PDF) 4. mars 2016. Henta 9. desember 2013.
Reichel-Dolmatoff, Gerardo (1978). «The Loom of Life: A Kogi Principle of Integration». Journal of Latin American Lore 4 (1): 5–27.
Reichel-Dolmatoff, Gerardo (1976). «Cosmology as Ecological Analysis: A View from the Rainforest». The Huxley Memorial Lecture 11 (3): 307–318.
Reichel-Dolmatoff, Gerardo (1971). Amazonian cosmos;: The sexual and religious symbolism of the Tukano Indians. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0226707318.

Denne artikkelen bygger på «Kogi people» frå Wikipedia på engelsk, den 23. mai 2020.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Kogifolk

Sewaluna Foundation
Tairona Heritage Trust
National Geographic article on the Indians of the Sierra Nevada Mountains
Sacred Land Film Project
TEDtalks, Wade Davis on endangered cultures, the Kogis at 8 minutes 10 seconds.
http://tairona.myzen.co.uk/index.php/culture/kogi_religion_and_cosmology/ Arkivert 2018-04-02 ved Wayback Machine.
"The Sierra Nevada Indians". Survival International.

[1] Fabre, Alain. Diccionario etnolingüístico y guía bibliográfica de los pueblos indígenas sudamericanos. 2005. s. 40. Web. Henta 9. sept. 2011.

[every-2] 2,0 ^2,1 "Kogi: Orientation." Countries and Their Cultures. (henta 23. mai 2020)

[3] The Pre-Columbian Era. Federal Research Division of the Library of Congress

[4] Ereira, Alan Arkivert 2011-09-27 ved Wayback Machine.. The Elder Brothers. 1992.

[5] "Agriculture: Theory, Practise & the Mámas Role," from "Tairona Culture." Tairona Heritage Trust. 2008. Web. Retrieved 9 Sept. 2011.

[6] "The Arhuaco". Survival International. 1969–2011. Web. Retrieved 9 September 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]